شکایت از اسد در دیوان بین‌المللی کیفری به اتهام جنایت علیه بشریت

برای نخستین بار از زمان آغاز جنگ داخلی سوریه، گروهی از وکلای مدافع حقوق بشر، با طرح اتهام “جنایت علیه بشریت” از بشار اسد رئیس جمهوری این کشور در دیوان بین‌المللی کیفری (ICC)، در لاهه شکایت کردند.

این شکایت به نمایندگی از ۲۸ پناهجوی سوری انجام شده که در اردن به سر می‌برند و می‌گویند که به دلیل اقدام بشار اسد ناچار شده‌اند کشورشان را ترک کنند.

در جریان جنگ داخلی سوریه که از سال ۲۰۱۱ میلادی آغاز شده، بیش از ۳۶۰ هزار تن کشته و میلیونها نفر آواره شده‌اند.

این جنگ در پی تظاهرات مخالفان بشار اسد که خواستار سرنگونی او بودند، آغاز شد.

“دیوان بین‌المللی کیفری” نهادی است که در پی تصویب پیمان‌نامه بین‌المللی رم در سال ۱۹۹۸ تاسیس شده و وظیفه بررسی چهار اتهام بزرگ نسل‌کشی، جنایت علیه بشریت، جنایات جنگی و تهاجم جنگی را برعهده دارد.

این دیوان برخلاف “دیوان بین‌المللی دادگستری” که اختلافات بین کشورها را بررسی می‌کند، این اختیار را دارد که اشخاص را به دلیل اتهامات بزرگ جنگی محاکمه کند.

اما سوریه هرگز به پیمان‌ رم نپیوسته و به همین دلیل صلاحیت دیوان بین‌المللی کیفری را به رسمیت نمی‌شناسد.

با این حال وکلایی که این شکایت را مطرح کرده‌اند، به حکم اخیر این دیوان ارجاع می‌دهند که درباره وضعیت پناهجویان روهینگیای میانمار صادر شد. میانمار از امضا کنندگان پیمان رم نیست، اما پناهجویان روهینگیا در بنگلادش، شکایت خود را در این دیوان مطرح کردند. دیوان به استناد به این موضوع که بنگلادش دیوان را به رسمیت می‌شناسد و بخشی از “جنایت” در این کشور رخ داده، این شکایت را قابل بررسی تشخیص داد.

وکلایی که شکایت علیه بشار اسد را طرح کرده‌اند با استدلال مشابهی می‌گویند که اردن – محلی که در حال حاضر پناهجویای شاکی در آن حضور دارند – به پیمان رم پیوسته و دادگاه بین‌المللی کیفری را به رسمیت می‌شناسد.

بخش اصلی شواهدی که به دادگاه ارائه شده، اسنادی است که نشان می‌دهد به سوی شاکیان شلیک شده، نیروهای سوری محل زندگی آنها را بمباران کرده‌اند و همچنین توسط نیروهای دولتی شکنجه شده‌اند.

نخستین شکایت علیه بشار اسد در روز دوشنبه توسط یک سازمان غیردولتی فعال در زمینه حقوق بین‌الملل و شکایت دوم در روز پنج‌شنبه توسط گروهی از وکلای بریتانیایی ثبت شده است.

رادنی دیکسون، از وکلای اصلی که روز پنج‌شنبه شکایت را مطرح کردند، گفت که با رای اخیر دیوان بین‌المللی کیفری، نقطه عطفی برای طرح شکایت قربانیان سوری شکل گرفته است.

تاکنون تمامی شکایات قبلی علیه بشار اسد از سوی دیوان بین‌المللی کیفری پذیرفته نمی‌شد و این دیوان استدلال می‌کرد که سوریه عضو این دیوان نیست.

عمر البشیر، رئیس‌جمهوری سودان که در همین دادگاه به اتهام نسل‌کشی، جنایت جنگی و جنایت علیه بشریت، محاکمه و محکوم شده، در تمامی این سالها موفق شده از بازداشت و زندان فرار کند.بی بی سی