گفت و گوی اصلاح‌طلبان حکومتی با شورای نگهبان. انتخابات

رئیس کمیته راهبردی جبهه اصلاحات: این گفت و گوها در ادامه همان گفت وگوهایی است که ما برای مجلس دهم داشتیم. با توجه به سوابق و آشنایی ای که با آقایان داشتم و توصیه هایی که از سوی بزرگان جریان اصلاحات شده بود چند جلسه با مرحوم آیت الله مومن، آیت الله یزدی و برخی اعضای حقوقدان شورای نگهبان داشتم که در بستن لیست اصلاح طلبان برای مجلس دهم خیلی موثر بود.

 محسن رهامی در گفت وگو با سازندگی از جزییات گفت وگوهای اصلاح طلبان با شورای نگهبان و دیگر چهره های موثر اصولگرا در ارتباط با انتخابات مجلس یازدهم می گوید. او می گوید در جلسات گفت‌وگوی ملی و همینطور گفت‌وگو با اعضای شورای نگهبان محور اصلی بحث یافتن راهی برای امیدوار کردن مردم به صندوق های رای است.

رهامی می گوید اصلاح طلبان در مجموع دو انتخابات ریاست جمهوری دوره اصلاحات و دو انتخابات دوره روحانی بیش از ۱۰۰ میلیون رای به صندوق های نظام ریخته اند و بنابراین هیچ آدم عاقلی نمی تواند آنها را نادیده بگیرد.

آنطور که در خبرها آمده است شما گفت و گو هایی را از جانب اصلاح طلبان با شورای نگهبان شروع کرده اید. این گفت وگوها از چه زمانی آغاز شده و محورها اصلی آنها چیست؟

این گفت و گوها در واقع در ادامه همان گفت وگوهایی است که ما از قبل برای مجلس دهم داشتیم. با توجه به سوابق و آشنایی ای که با آقایان داشتم و توصیه هایی که از سوی بزرگان جریان اصلاحات به بنده و دوستان شده بود چند جلسه با مرحوم آیت الله مومن، آیت الله یزدی و بعضی از اعضای حقوقدان شورای نگهبان از جمله مرحوم علیزاده و تعدادی دیگر… داشتم که آن زمان در بستن لیست اصلاح طلبان برای مجلس دهم خیلی موثر بود. در انتخابات مجلس دهم تلاش کردیم تا مشکل رد صلاحیت تعداد زیادی از دوستان موثر که سابقه وزارت یا نمایندگی مجلس استانداری و مسئولیت هایی در این سطح داشتند را حل کنیم؛ البته خیلی ها را هم نتوانستیم. از این جهت ما احساس می کنیم مجلس دهم از وجود تعدادی از افرادی که می توانستند در حل معضلات و مشکلات مملکت موثر باشند محروم شد. این مسئله اصلی گفت و گوی ما در جلسه با مقام معظم رهبری در سال ۹۶ بود. به ایشان گفتم بسیاری از دوستان که می توانستند در مجلس باشند و مشکلات را حل کنند و به خود جنابعالی کمک کنند از حضور محروم شدند.

پاسخ ایشان چه بود؟

برداشت ما از صحبت های ایشان این بود که شرایط باید فراهم تر شود و انتظارشان این بود که مجلس باید قوی تر از این می بود. من به ایشان گفتم وقتی مجلس می تواند بهتر از این عمل کند که نیروهای قوی تری وارد آن شوند. اما خیلی از نیروهای ما نتوانستند وارد مجلس شوند.

برای حل این مسئله پیشنهادی نداشتند؟

انتخابات ما دو مرحله ای نیست که یک مرحله شورای نگهبان انتخاب کند و در مرحله بعد مردم انتخاب کنند. انتخابات یک مرحله ای است، یعنی فقط مردم حق انتخاب دارند، تا افراد با مقبولیت بالا و قوی وارد مجلس شوند. من خدمت مقام رهبری هم عرض کرده ام که لیست ۱۶۰ نفره ای که ما اصلاح طلبان تهیه کرده بودیم بهترین انتخاب در آن شرایط بود و هنوز هم از آن دفاع می کنیم. اشتباه هم نکردیم و در آن شرایط بهترین انتخاب را داشتیم اما اگر شورای نگهبان گذاشته بود و دست مان باز بود می توانستیم نیروهای بسیار موثرتری در لیست بگذاریم.

این لیست چند نفره بود؟

حدود ۹۰ نفر بودند و در آن افرادی مانند دکتر معین حضور داشتند. از بین آنها فقط تعدادی از نمایندگان فعلی تهران و چند شهر دیگر تایید شدند. اما نتوانستیم تاییدیه بیشتر این لیست را بگیریم.

در کمیته رایزنی چه کسانی فعالند؟ به جز شورای نگهبان با سایر چهره ها و نهادها هم به تازگی گفت و گو داشته اید؟

الان تحت عنوان کمیته راهبردی فعالیت می کنیم و برخی چهره ها از جمله آقای مازنی و داوود محمدی نمایندگان تهران در آن حضور دارند. اما ملاقات ها در قم و تهران بیشتر با بنده است. یک جلساتی هم الان به صورت مستمر یک هفته میان با مدیریت آقای ابوترابی تشکیل می شود. در این جلسات حدود هفت هشت نفر از اصولگرایان موثر حاضر می شوند و حدود همین تعداد هم از اصلاح طلبان. از جمله از اصولگرایان چهره هایی مانند آقایان زاهدی نماینده مجلس و حسینی وزیر سابق ارشاد حضور دارند. از طرف اصلاح طلبان هم بنده و آقای نجفقلی حبیبی و تعدادی دیگر هستیم.

گفت وگو ها در این جلسات حول چه محورهایی است؟

بیشتر گفت و گوها ملی است. اینکه چگونه می توانیم تشتت آرا بین جریان اصلاحات و اصولگرا را کاهش بدهیم، محورهای مشترک ما کجاست و در چه مواردی افتراق نظر داریم. ما با دوستان اصولگرا به طور طبیعی اختلاف نظر هایی داریم اما در خیلی از موارد اشتراک نظر داریم؛ در منافع کلان ایران، کاهش تنش ها، ایجاد روابط حسنه با کشورهای خارجی، بالا بردن کیفیت علمی دانشگاه ها و جلوگیری از افت علمی آنها، اینکه چه کنیم که امید مردم به صندوق های رای از بین نرود و کاهش تنش های قومی و منطقه ای و… از جمله محورهایی است که روی آنها اتفاق نظر داریم.

این جلسات از کی شروع شده؟

دو سال است که مرتب یک هفته میان این جلسات برگزار می شود.

ابتکار برگزاری آن با چه کسی بود؟

پیشنهاد از طرف مجموعه دوستان ما بود. قبل از این جلسات هم ما جلسات دیگری داشتیم. سال ۸۹ یا ۹۰ با آقای ناطق نوری که آن موقع رئیس بازرسی دفتر رهبری بود و همین طور آقای قمی مشاور مقام معظم رهبری جلساتی را داشتیم اما زیاد منظم نبود. آقای ناطق به این جلسات نشست های طلبگی می گویند. هدف این نشست ها هم این بود که بعد از قضایای ۸۸ و فاصله اصلاح طلبان با صندوق های رای این فاصله را کم کنیم و اصلاح طلبان در انتخابات فعال شوند. می خواهم بگویم خیلی افراد موثر بودند تا فضای اعتدال و میانه روی حاکم شود که بشود حرف زد.

چشم اندازی وجود دارد که به این جلسات گروه های بیشتری بپیوندند؟

بله. این امکان وجود دارد؛ چراکه دوطرف به این نتیجه رسیدند که انتخابات ۸۸ هشداری برای همه نیروهای دلسوز کشور بود و اگر این جریان ها با هم کنار نیایند ممکن است که جریان دیگری بروز کند که به وحدت کشور آسیب بزند. جریانی که نه به قانون اساسی پایبند باشد و نه به منافع ملی. علاوه بر این گروه ها، ممکن است البته در آینده بعضی از چهره های جناح جبهه پایداری هم وارد جلسات بشوند. این جبهه در حال حاضر با خود اصولگرایان هم مرز دارد .اصولگرایان حاضر نیستند همه دیدگاه های جبهه پایداری را به عنوان جریان اصولگرا بپذیرند. از این حیث جریان اصولگرا در مواردی به اصلاح طلبان نزدیک ترند تا به جبهه پایداری. آنچه که الان از مواضع جبهه پایداری نقد می کنند کمتر از نقدهایی نیست که ما هم به آنها داریم. بنابراین امکان ورود آنها به این گفت وگوها نیز وجود دارد. البته این توافق هم بین ما به وجود آمده که آنها، منظورم طرفداران آقای احمدی نژاد باید یک سری از مواضع خود را اصلاح کنند. مثلا برخورد و توهین به مردم و تعابیری که آقای احمد ی نژاد به کار برد و با الفاظ توهین آمیزی از مردم یاد کرد اینها مواردی است که هر دو جریان، اصلاح طلب و اصولگرا، به آن انتقاد دارند و معتقدند که باید بابت آنها عذرخواهی شود؛ چرا که پذیرفته ایم با توهین به ملت و زیر سوال بردن قانون اساسی نمی توانیم با هم کار کنیم.

یعنی حل و فصل مباحث مربوط به ۸۸ هم در این نشست ها مطرح شده است؟

برخی مسائل مطرح شده است. همان طور که گفتم ما در مورد مسائل بعد از ۸۸ در یک جلسه چهار ساعته با آیت الله مومن و همچنین در جلسات مفصلی با سایرین بحث کرده ایم و خیلی جلو رفته ایم. در خصوص مساعدت و پادرمیانی آیت الله مومن برای حل مسائلی مانند حصر بزرگان اصلاحات رسما خواهش کردم که ورود کنند.

نتیجه چه بود؟

تا جایی که اطلاع داشتم ایشان پیگیر این موضوع بودند نتایجی هم گرفتند اما متاسفانه عمرشان انقدر مجال نداد که این موضوع کامل حل و فصل شود. با این حال من با چند نفر از مراجع تقلید هم در این خصوص ملاقات داشتم؛ هم برای حل مسائل مربوط به قضایای ۸۸ و هم کاهش تنش ها در انتخابات. هفته گذشته هم قم بودم و با تعدادی از مراجع دیدار داشتم تا کمک کنند فضا برای حضور همه نیروها مساعد شود و به مردم امید بدهند. همچنین تلاش کنند مجلس در مدت باقی مانده با موفقیت به کارش پایان دهد.

نتیجه ای هم داشت و همراهی از سوی آنها دیدید؟

در فضاسازی کلی و در اینکه تشویق کنند تا تنگ نظری ها در بررسی صلاحیت ها کمتر شود و مردم را تشویق به حضور در انتخابات کنند مساعدت داشتند. من خواهشم این بود که اگر صلاح می دانند خودشان در برخی جلساتی که با اعضای شورای نگهبان دارند صحبت کنند و توصیه کنند شرایط حضور جریان های سیاسی کشور را فراهم کنند.به هرحال با محدودیتی که برای جناب آقای خاتمی، کروبی و موسوی و تعداد زیادی از نیروهای دلسوز اصلاح طلب فراهم شده و در عمل امکان این نوع نشست ها را ندارند، مسئولیت بر عهده کسانی قرار گرفته که امکان این کار را دارند. من با آیت الله یزدی در مجلس هشت سال در یک کمیسیون یعنی عضو کمیسیون قضایی بودیم. با آیت الله بیات هم هشت سال هم کمیسیون بودیم. با آیت الله صانعی هم از زمانی که در شورای عالی قضایی بودند و من در مجلس و کمیسیون قضایی بودم همکاری نزدیک داشتم. این ارتباطات حفظ شده است. آیت الله صانعی در جریان اصلاح طلب موثر است و محبوبیت خوبی دارد. من از ایشان در دیدار اخیری که داشتیم، خواستم تشویق کنند نیروهای متخصص در انتخابات مجلس کاندیدا شوند. ایشان گفت آیا شما به این نتیجه رسیده اید که مجلس با وضعیتی که موجود است، بتواند معضلات کشور را حل کند که ما چنین تکلیفی قرار بدهیم ؟ مجلس واقعا چنین اختیارات و توانی دارد؟ اگر واقعا در این جایگاه است ما هم حمایت کنیم. من این موضوع را به آقای کدخدایی هم گفتم. در جلسه ای که با ایشان داشتیم مطرح کردم افرادی در حد و طراز مثلا دکتر توفیقی، در بین دانشگاهیان باید تایید صلاحیت شوند. گفتم وقتی می گوییم چهره های دانشگاهی برجسته، منظور افرادی در سطح آقای توفیقی است و وقتی می گوییم حقوقدانان، نظر ما افرادی در سطح مثلا دکتر محمد هاشمی و مرحوم دکتر ناصر کاتوزیان و مرحوم بهمن کشاورز است. این نوع افراد خودشان به راحتی وارد رقابت های انتخاباتی نمی شوند. باید از آنها بخواهیم و خواهش کنیم و شرایط را برای ورودشان فراهم کنیم تا بیایند.

بنابراین گفت و گو ها برای مجلس یازدهم را هم آغاز کرده اید؟

بله. البته درباره لیست ها فعلا صحبت نمی کنیم. چون هنوز زود است. اما درباره رویکردهای کلی در انتخابات مجلس یازدهم گفت وگو ها را شروع کرده ایم. الان در این جلسات گفت و گو با شورای نگهبان محور اصلی بحث این است که اصلا چطور مردم را امیدوار کنیم پای صندق های رای بیایند. چون فضای دلسردی حاکم شده است.

درباره مجلس یازدهم مشخصا با کدام یک از اعضای شورای نگهبان جلسه داشتید و آیا رویکرد و نگاه همدلانه ای از سوی آنها دیدید؟

با خود آقای کدخدایی و تعدادی دیگر از اعضای محترم شورای نگهبان هم در تهران و هم در قم دیدار داشتم و دیدارها هم ادامه دارد. رویکردها به طور کلی مثبت است؛ از این جهت که حوصله می کنند و وقت می گذارند و حرف ها را می شنوند. من در این جلسات از دغدغه های رهبری هم گفته ام و اینکه برداشت من این است که ایشان از مجلس دهم انتظار بیشتری دارند و باید افراد مؤثر تری در انتخابات بعدی وارد مجلس بشوند. گفتم وقتی رهبری می گویند اگر کسی نظام را هم قبول ندارد به خاطر ایران پای صندوق رای بیاید خب شما باید اجازه بدهید این افراد کاندیداهایی از طیف های مختلف برای رای دادن داشته باشند که دعوت رهبری هم روی زمین نماند. این دسته باید به چه کسی رای بدهند؟ این قیف نظارت را اینقدر تنگ نکنید که مردم حس کنند هیچ کاندیدایی در چارچوب خواسته های ملی خود ندارد و فقط یک جناح سیاسی خاص کاندیدا دارند.