کارشناسان مستقل: می‌شد جلوی پاندمی کرونا را گرفت

رادیو فردا:فاجعه کرونا قابل پیشگیری بود، سازمان بهداشت جهانی با «هشت روز تاخیر» اقدام کرد.

هیئت مستقل کارشناسی در سازمان بهداشت جهانی روز چهارشنبه ۲۲ اردیبهشت با پایان یافتن تحقیقاتش اعلام کرد که همه‌گیری ویروس کرونا قابل پیشگیری بود، اما به دلیل تعلل و ضعف هماهنگی هشدارهای اولیه نادیده گرفته شد.

اِلن جانسون سرلیف، رئیس‌جمهوری پیشین لیبریا و از مدیران این هیئت، درباره جزئیات این گزارش گفت: «ما در بخش‌ها و سطوح گوناگون کاستی‌های مهمی را تشخیص داده‌ایم و بر این باوریم که پیشگیری از این پاندمی امکان‌پذیر بود».

او با این حال تاکید کرد که نمی‌توان صرفا یک فرد یا کشور را به عنوان مسئول اصلی این فاجعه معرفی کرد.

هیئت مستقل سازمان بهداشت جهانی که به اختصار «آی‌پی‌پی‌آر» خوانده می‌شود و در حوزه آماده‌باش و مدیریت بحران در دوران همه‌گیری فعال است، می‌گوید به دلیل اتخاذ مجموعه‌ای از تصمیم‌های نادرست، همه‌گیری ویروس کرونا تاکنون به مرگ بیش از ۳.۳ میلیون نفر منجر شده و به اقتصاد جهان لطمه سنگینی زده است.

در گزارش این هیئت آمده است که نهادهای حکومتی «نتوانستند به خوبی از مردم محافظت کنند» و آن عده از رهبران سیاسی که علم را انکار می‌کنند، اعتماد افکار عمومی به اقدامات بهداشتی را از بین بردند.

این گزارش، واکنش به کشف و شناسایی اولین موارد ابتلا به ویروس کرونا در دسامبر ۲۰۱۹ در شهر ووهان چین را «بسیار کند» خوانده است. بر همین اساس، کشورهای جهان عملا تا ماه فوریه ۲۰۲۰ این خطر را نادیده گرفتند و در نتیجه، فرصت حیاتی برای کنترل ویروس از دست رفت.

این هیئت از کشورهای ثروتمند جهان خواسته است که برای مقابله با شیوع بیماری کووید ۱۹ در کشورهای فقیر یک میلیارد دُز واکسن به آن‌ها اهدا کنند.بیشتر در این باره:هشدار یونیسف در مورد اثر «ماندگار» همه‌گیری کرونا بر یک نسل از کودکان

علاوه‌بر این، کشورهای ثروتمند را به تامین بودجه برای راه‌اندازی نهادهای ویژه مدیریت بحران و مقابله با پاندمی‌های آینده فراخوانده است.

بر اساس این طرح، کشورهای عضو گروه بيست بايد نهادی تحت عنوان «سامانه مالی بين‌المللی پاندمی» تشکيل دهند که هر سال رقمی بين ۵ تا ۱۰ ميليارد دلار برای مقابله با پاندمی‌های آينده هزينه کند و در صورت وقوع بحران بهداشتی بتواند به سرعت ۵۰ تا ۱۰۰ ميليارد دلار به مقابله با آن اختصاص دهد.

این هیئت در گزارش خود تاکید کرده است که برای جلوگیری از تکرار فجایع مشابه در آینده، نظام جهانی هشداردهی در زمینه شیوع ویروس و بیماری‌ها باید به کلی دگرگون شود.

در بخش دیگری از این گزارش آمده است: «تصمیم‌های راهبردی نادرست، عدم مقابله با نابرابری و یک سیستم ناهماهنگ سبب شد که پاندمی به فاجعه بشری تبدیل شود. خطرات پاندمی دست کم گرفته شد و کشورها برای مقابله با آن آمادگی نداشتند».

این هیئت مستقل همچنین از «تعلل» سازمان بهداشت جهانی در اعلام «وضعیت اضطراری» که بالاترین سطح هشدار در دنیا قلمداد می‌شود، انتقاد کرده است. این هیئت کارشناسی و مستقل بر این باورست که سازمان بهداشت جهانی باید «هشت روز زودتر» یعنی در تاریخ ۲۲ ژانویه ۲۰۲۰ (دوم بهمن ۱۳۹۸) وضعیت اضطراری در سراسر دنیا اعلام می‌کرد.

با این حال، هلن کلارک، از دیگر مدیران این هیئت، می‌گوید که با توجه به انفعال اکثر کشورهای جهان، حتی اگر وضعیت اضطراری زودتر اعلام می‌شد، احتمالا باز هم با شرایط فعلی روبه‌رو بودیم.

سازمان بهداشت جهانی سرانجام در ماه مارس ۲۰۲۰ اعلام کرد که بحران شیوع ویروس کووید ۱۹ به یک پاندمی (همه‌گیری جهانی) بدل شده است و کشورهای دنیا اقدامات برای پیشگیری و مقابله با این تهديد را آغاز کردند.

کارشناسان مستقل سازمان بهداشت در گزارش خود تاکید کرده‌اند که در چارچوب طرح کوواکس،‌ کشورهای ثروتمند موظفند تا اول سپتامبر امسال، دست‌کم یک میلیارد و تا نیمه سال ۲۰۲۲ دو میلیارد دز واکسن کرونا در اختیار ۹۲ کشور فقیر قرار دهند.

بر همین اساس، کشورهای گروه هفت باید ۶۰ درصد از بودجه مورد نیاز سازمان بهداشت جهانی برای تزریق واکسن و درمان بیماران را تأمین کنند و ۴۰ درصد دیگر را باید کشورهای گروه بیست بپردازند.

این هیئت همچنین بر لزوم همکاری سازمان بهداشت جهانی و سازمان تجارت جهانی برای جلب توافق کشورها و شرکت‌های تولیدکننده واکسن کرونا تاکید کرده است، تا از این طریق، انتقال داوطلبانه حقوق تجاری و فناوری این داروها به سایر کشورهای جهان میسر شود.

کارشناسان مستقل می‌گویند: «اگر این روش تا سه ماه دیگر به نتیجه نرسد، جواز ثبت و حقوق معنوی همه واکسن‌های کرونا باید بلادرنگ لغو شود».

يکی ديگر از توصيه‌های اين هيئت ايجاد تغييرات ساختاری در سازمان بهداشت جهانی با هدف دادن اختيارات بيشتر به اين نهاد به‌ویژه در زمينه اعزام گروه‌های کارشناسی به کشورهای جهان بدون نياز به تایید و موافقت حکومت‌هاست.

*************

کمیسیونی متشکل از کارشناسان مستقل، در گزارش نهایی خود گفته که سازمان جهانی بهداشت بسیار کند به شیوع کرونا واکنش نشان داد. این کمیسیون سیستم کنونی این سازمان را برای جلوگیری از همه‌گیری‌ها را ناتوان دانسته است.

سازمان جهانی بهداشت سال گذشته نسبت به تهدیدهای ناشی از شیوع کرونا بسیار آهسته و با سرعت کم واکنش نشان داد. این سازمان جهانی ابتدا در ۳۰ ژانویه ۲۰۲۰ “وضعیت اضطراری بین‌المللی” اعلام کرد در حالی که چین در دسامبر ۲۰۱۹ از شیوع یک بیماری نادر ریوی در یوهان خبر داده بود.

تازه در ۱۱ مارس بود که سازمان جهانی بهداشت اعلام “پاندمی” کرد، یعنی بالاترین حد خطر و اضطرار.

این نتایج از سوی کمیسیون مستقلی اعلام شده که از طرف سازمان جهانی بهداشت مامور بررسی این موضوع شده است. در گزارش این  کمیسیون آمده است که بسیاری از کشورها تمام ماه فوریه ۲۰۲۰ را از دست دادند در حالی که می‌توانستند خود را برای مقابله با شیوع ویروس سارس-کوو۲ آماده کرده و خسارات جانی، مالی و اجتماعی ناشی از آن را کمتر کنند.

 سازمان جهانی بهداشت ۳۰ ژانویه ۲۰۲۰ وضعیت اضطراری اعلام کرد اما کمیسیون می‌گوید این سازمان می‌توانست به جای این اعلام که کشورها را به کاری ملزم نمی‌کرد و راه‌کاری نداشت، واکنش بهتر و مناسب‌تری نشان می‌داد.

این کمیسیون مستقل در جمع بندی خود متذکر شده که سیستم کنونی به هیچ وجه برای جلوگیری از شیوع یک بیماری به شدت واگیر که هر لحظه می‌تواند روی دهد و سبب پدید آمدن یک پاندمی دیگر بشود، مناسب نیست.

مدیر سازمان بهداشت جهانی در واکنش به این گزارش از تمامی ۱۹۴ کشور عضو این نهاد خواسته تا نشستی برای بررسی و مرور پاندمی تشکیل دهند. این نشست به زودی برگزار خواهد شد.

نشست بررسی همه‌گیری کرونا با توجه به گزارش کمیسیون کارشناسان مستقل برگزار می‌شود و باید یک ساز و کار شفاف بین‌المللی برای بررسی شیوع این بیماری ارائه کند، تحقیقاتی سریع انجام دهد و نتایج آن را اعلام کند.

تدروس آدهانوم، مدیر سازمان جهانی بهداشت گفته است: «ما به دنبال آن هستیم تا در همکاری با کشورهای عضو درباره پیشنهاداتی برای این نشست و تشکیل کمیته‌های دیگر به منظور برساختن یک سازمان جهانی بهداشت سالم‌تر، امن‌تر و عادلانه‌تر برای آینده همه ما بحث و گفت و گو کنیم.»دویجه وله