آپارتاید جنسیتی در ایران- خاطره محرم نژاداصل

اصطلاح آپارتاید به معنای جداسازی است. آپارتاید نام سیتمی بود که بعد از جنگ جهانی دوم در آفریقای جنوبی حاکم شد و تا دهه 90 ادامه داشت. در این سیستم حقوق افراد جامعه بر اساس رنگ پوست آنها طبقه­ بندی شده بود که بیشترین مزایا و حقوق به سفید پوستان تعلق داشت و در مرحله­ی بعدی رنگین پوستان و سیاه پوستان قرار داشتند.

آپارتاید جنسیتی مفهومی است که در دهه های اخیر وارد ادبیات جهانی شده و به تبعیض بر اساس جنسیت یه هویت جنسیتی اشاره دارد. این مفهوم نه تنها به تفاوت­های فیزیولوژیکی بین مردان و زنان اشاره دارد بلکه به تفاوت­های فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی نیز مربوط می­شود که بر اساس جنسیت و هویت جنسیتی افراد، آنها را از یکدیگر متمایز می­کنند.

تنزل جایگاه زن به مادون انسان و تحقیر زنان به دست طبقات سرمایه دار و حکومت­های مذهبی­، وسیله ای برای حفظ برتری مردان بر زنان است.

قوانین تبعیض آمیز جمهوری اسلامی شامل محدود کردن حق زنان در کار ، اشتغال و آموزش است که از راه سهمیه بندی جنسیتی و ایجاد محدودیت در برخی از رشته های تحصیلی، مجوزهای آموزشی تبعیض آمیز و تفکیک جنسیتی در برخی از مکان­های عمومی اعمال می­شود. در قوانین حکومت ایران، زنان از حق خروج از کشور بدون اجازه شوهر، حق طلاق و حق حضانت فرزندان محروم­اند و حق ارث آنها نصف حق ارث مردان است و هم­چنین حکومت حق چندهمسری را به مردان داده و حجاب را برای زنان اجباری کرده است.

آسیب رسانترین کاری که رژیم کرده مجاز دانستن ازدواج کودکان است که به واقع بردگی و اعمال خشونت جنسی حکومت علیه دختران است. قتل زنان و دختران به دست خویشاوندان و آشنایان امروزه جز خبرهای رایج در ایران است.

به نظر نیره انصاری، کارشناس حقوقی و فعال بشر، خشونت علیه زنان به چهار شکل اعمال می شود:

·       جسمانی : کتک زدن، سوزاندن، اسیدپاشی، کنار زدن و مانند آن، که همه زنان صرف­نظر از سن، میزان تحصیلات، تعلق قومی و وضع خانوادگی متحمل می­شوند.

·       روانی : قلدری به هدف تحقیر کردن، تهدید به اعمال خشونت و مرگ، منزوی کردن از خانواده و دوستان، حبس کردن در خانه. در ایدئولوژی مذهبی حاکم، زن همیشه معصیت کار است و همین باعث محرومیت زنان در جامعه شده است. پیامدهای این رفتار با زنان از جمله شامل احساس کم ارزش بودن، افتادن به فکر خودکشی و گوشه گیری اجتماعی است.

·       اقتصادی

·       جنسی : تجاوز و سواستفاده جنسی، فروش دختران توسط پدران معتاد و فقیر، رواج فیلم­های هرزه نگاری به مثابه شکل نوین خشونت علیه زنان، رفتار کلامی یا جسمانی تحقیر کننده در محل­کار، مانع تراشی در راه ارتقا شغلی، تماس جسمانی ناخواسته، اخراج یا تجاوز جسمی.

جنبش اعتراضی با شعار زن، زندگی، آزادی که با مرگ مهسا امینی 22 ساله در بازداشتگاه گشت ارشاد آغاز شد نقطه عطفی مهم در جنبش مردمی ایران بود. این جنبش که زنان و دانشجویان در پیشاپیش آن مبارزه می­کردند طی چند هفته به جنبش اعتراضی به دیکتاتوری و برای تحقق حقوق زنان تبدیل شد. در این اعتراض­ها هزاران نفر دستگیر شدند صدها نفر زخمی شدند یا عضوی از بدن خود را از دست دادند و ده­ها نفر هم کشته شدند. شماری از بازداشت شدگان زن گزارش­های مربوط به آزار جنسی زنان و دختران جوان در زندان­ها را تایید کردند. رژیم برای سرکوب کردن اعتراضات نیروهای امنیتی و اراذل اوباش لباس شخصی را به میدان فرستاد که بسیاری از آنها سلاح گرم داشتند.

در تابستان سال بعد، رژیم به حمله های شیمیایی به مدرسه های دخترانه روی آورد که به بستری شدن ده­ها دختر در بیمارستانهای کشور منجر شد.

همزمان با روز جهانی زن، نرگس محمدی، برنده جایزه صلح نوبل، از جامعه جهانی خواست به جرم انگاری آپارتاید جنسیتی در ایران کمک کنند. این کنشگر حقوق زنان در پیامی از زندان اوین خطاب به نهادهای بین المللی حقوق بشری و فمینیستی و حامیان آزادی و برابری خواهی و دموکراسی در سراسر دنیا درخواست کرد از زنان معترض ایران و افغانستان حمایت کنند. در بخشی از پیام نایب رئیس و سخنگوی کانون مدافعان حقوق بشر ایران آمده: آپارتاید جنسیتی در رژیم جمهوری اسلامی به شکل موذیانه، فریبکارانه و گمراه کننده عمل می­کند و با توسل به اصول حکومت­های دینی، فرودستی و تبعیض علیه زن را عمق می بخشد و تشدید می­کند.

به امید پیروزی انقلاب زن، زندگی، آزادی