روزنه rowzane خبری – تحلیلی
روز ۲۴ مرداد درحالی‌که موجی از اعتصابات پرستاران در استان‌های البرز، فارس، شیراز، آذربایجان غربی، هرمزگان، اصفهان، زنجان، کرمانشاه، مازندران، بوشهر و استان مرکزی جریان داشت و درحالی‌که تهدیدات نیروهای امنیتی و تهدید هیئت حسابرسی دیوان محاسبات نتیجه نداده بود، ارگان‌های حکومتی از راه وعده‌دادن به پرستاران وارد شدند. از جمله در شیراز که یکی از مراکز بزرگ اعتصاب پرستاران و کادر درمان است، هیئت‌مدیره‌های نظام پرستاری استان فارس و کهگیلویه و بویراحمد کتباً از پرستاران خواستند که به اعتصاب پایان دهند و سه ماه به دولت پزشکیان فرصت بدهند که به خواست‌های آنها رسیدگی کند! تهدیدهای مکرر نیروهای امنیتی، تهدید به تشکیل پرونده و اخراج، مؤثر واقع نشد. شروع کردند به دادن وعده‌های سرخرمن به پرستاران. روز ۲۴ مرداد همچنین اعلام کردند که بخشی از معوقات پرستاران را شروع به پرداخت کرده‌اند. در یزد نیز استاندار و مسئولینی از نظام پرستاری در جمع پرستاران حاضر شدند و وعده‌هایی دادند از جمله تعهد دادند تا روز شنبه ۲۷ مرداد بخشی از معوقات پرستاران را پرداخت کنند.
پرستاران شیراز در پاسخ به این تشبثات بیانیه‌ای منتشر کردند که برخی نکات آن بسیار جالب و آموزنده است. اجازه بدهید ابتدا بخشی از این بیانیه را اینجا نقل کنیم:
در این بیانیه که روز چهارشنبه ۲۴ مرداد منتشر شد، پرستاران ضمن قدردانی از تلاش، همت و شجاعت همه همکاران، و تأکید بر اتحاد و همدلی و اهمیت نقش بی‌بدیل پرستاران، از صبر و بردباری مردم و بیماران تشکر کرده و گفته‌اند که «قشر زحمت‌کش پرستاری جزئی لاینفک از مردم این کشور بوده و لاجرم بایستی از تمام حقوق خود به صورت شایسته و بایسته دفاع نماید، مسلم است کیفیت خدمات ارائه شده رابطه مستقیمی با رضایت و وضعیت رفاهی و مالی پرسنل پرستاری دارد».
پرستاران بر خواست‌های خود به دنبال تعهدات استاندار فارس و معاونت سیاسی امنیتی استاندار خواست‌های زیر را اعلام کرده و هشدار داده‌اند که چنانچه به خواست‌هایشان در تاریخ‌هایی که مقرر کرده‌اند جواب داده نشود، صبح روز بعد از آن دست به اعتصاب خواهند زد. در این بیانیه آمده است:
“به طور ویژه در پیگیری مطالبات خود در سطح استان اعلام می‌نماییم که دانشگاه علوم پزشکی شیراز بر اساس تعهدات استاندار محترم، معاونت سیاسی امنیتی ایشان و همچنین ضمانت نیروهای زحمت‌کش(!) امنیتی موظف است تا ساعت ۲۴ روز ۱۵ شهریور سال ۱۴۰۳ بر اساس مصوبات مورد نیاز در هیئت‌امنای دانشگاه، مبلغ حق‌الزحمه هر یک ساعت اضافه‌کار پرسنل پرستاری اعم از کمک بهیار، بهیار و پرستار، فارغ از نوع رابطه سازمانی با دانشگاه (رسمی، پیمانی، قراردادی، طرحی، شرکتی و….)، را به هر ساعت حداقل ۱۰۰ هزار تومان افزایش دهد و یک پرداخت را تا ساعت و تاریخ ذکر شده به‌حساب تمامی پرسنل پرستاری استان فارس واریز نماید و همچنین یک پرداخت حق مسکن به مبلغ دو میلیون تومان به‌حساب تمامی پرسنل دانشگاه چه پرستار و چه غیر پرستار واریز نماید و این روش بایستی مادام‌العمر ادامه یافته و هرسالهمتناسب‌سازی و افزایش یابد. مسلم است که عدم پرداخت موارد اشاره شده تا ساعت اعلام شده، منجر به اعتصاب دوباره پرستاران در شهر شیراز و شاید کل کشور، خواهد گردید و در این راه با احدی از مسئولین کشوری و استانی رودربایستی نخواهد داشت. تأکید می‌گردد که تأخیر در پرداخت از ساعت ۲۴ به ۲۴ و یک دقیقه عواقب بسیار خطرناکی به دنبال خواهد داشت”.
“دانشگاه علوم پزشکی شیراز موظف است تا پایان ساعت اداری تاریخ ۱۵ آبان سال ۱۴۰۳ به‌تمامی قراردادهای ظالمانه و مزخرف منعقد شده بین پرستاران و شرکت آوای سلامت پایان داده و مستقیماً با پرسنل شرکتی قرارداد منعقد نماید به‌طوری‌که احکام حقوقی جدید صادره بایستی به میزان هم ردیف و هم سابقه خود در پرسنل رسمی و پیمانی باشد. مسلم است کسب مجوزهای لازم از سوی هر ارگان کشوری از مجلس گرفته تا دولت بر عهده دانشگاه می‌باشد و ارتباطی با پرسنل ندارد. تأکید می‌گردد، عدم اجرای این درخواست منجر به اعتصاب پرسنل پرستاری شهر شیراز از شیفت صبح مورخ ۱۶ آبان ۱۴۰۳ منجر خواهد شد.”
هر چند در این بیانیه از نیروهای سرکوبگر امنیتی به‌عنوان نیروهای زحمت‌کش اسم برده شده و در جایی نیز «از نیروهای امنیتی، قضایی و دولتی که در جهت احقاق حق و پیگیری مطالبات پرسنل پرستاری در این مدت دفاع نموده و از ایشان حمایت نموده‌اند» بسیار نابجا تشکر شده است که این را باید به‌حساب برخی از نویسندگان بیانیه گذاشت (قطعاً آنها هم ماهیت نیروهای قضایی و امنیتی و دولتی را به‌خوبی می‌شناسند و به دلیلملاحظاتیمحافظه‌کارانهاین را تحمیل کرده‌اند) اما کل بیانیه بسیار قاطع و هوشیارانه است. به نکات اصلی آن می‌پردازم:
اولتیماتوم با ذکر تاریخ مشخص:
بیانیهسه تاریخ مشخص را برای تحقق مطالبات مطرح کرده و اعلام می‌کند که اگر تا آن تاریخ‌هایمعین خواست‌های پرستاران عملی نشود بلافاصله صبح روز بعد از آن دست به اعتصاب می‌زنند. یکی روز ۱۵ شهریور، موعدی که پرستاران برای پرداخت حق اضافه‌کاری هر ساعت حداقل ۱۰۰ هزار تومان تعیین کرده‌اند و اعلام کرده‌اند اگر تا ساعت ۲۴ روز ۱۵ شهریور چنین مبلغی به‌حساب پرستاران واریز نشود روز ۱۶ شهریور اعتصاب خواهند کرد. اولتیماتوم دیگر مربوط به “قراردادهای ظالمانه و مزخرف منعقد شده بین پرستاران و شرکت آوای سلامت” است که گفته شده چنانچه تا ۱۵ آبان دانشگاه علوم پزشکی شیراز این قراردادها را ملغی نکرده و مستقیماً با پرسنل شرکتی قرارداد بسته نشود، روز ۱۶ آبان از شیفت صبح دست به اعتصاب خواهند زد. ۱۵ آذر نیز مهلت تعیین شده برای عملی‌شدن چند خواست مهم دیگر است.
اولتیماتوم باید همین‌طور روشن و شفاف باشد. این را پرستاران در عمل تجربه کرده‌اند که مقامات قول‌هایی کلی می‌دهند و زمان دقیق و مشخصی را هم اعلام نمی‌کنند. این نکته در بیانیه پرستاران از این نظر به‌ویژه حائز اهمیت است که پرستاران را آماده و سر پا نگه می‌دارد تا از همین‌الان بدانند که احتمالاً باید برای فلان روز معین آماده اعتصاب باشند. شروع‌کردن اعتصاب معمولاً دشوار است؛ اما تعیینیک روز معین از بیست روز قبل یا یک ماه قبل پرستاران را در حالت آماده نگه می‌دارد و شروع بعدی اعتصاب را آسان می‌کند. این نکته برای همه کارگران یا معلمان یا هر بخش دیگر جامعه که خواستی را مطرح می‌کند و وعده‌ای می‌شنود بسیار درس‌آموز است. اولتیماتوم خیلی مشخص با تاریخ خیلی روشن.
خواست‌های بیانیه:
نکته مهم دیگر خواست‌هایی است که در بیانیه مطرح شده است:
- مبلغ حق‌الزحمه هر یک ساعت اضافه‌کار پرسنل پرستاری اعم از کمک بهیار، بهیار و پرستار، فارغ از نوع رابطه سازمانی با دانشگاه (رسمی، پیمانی، قراردادی، طرحی، شرکتی و….)، را به هر ساعت حداقل ۱۰۰ هزار تومان افزایش دهد و یک پرداخت را تا ساعت و تاریخ ذکر شده به‌حساب تمامی پرسنل پرستاری استان فارس واریز نماید. یادآوری می‌کنیم که در حال حاضر در ازای هر ساعت اضافه‌کاری اجباری بیست هزار تومان و در برخی بیمارستان‌ها حتی کمتر از این مبلغ پرداخت می‌شود.
- دانشگاه علوم پزشکی شیرازبه‌تمامی قراردادهای ظالمانه و مزخرف منعقد شده بین پرستاران و شرکت آوای سلامت پایان داده و مستقیماً با پرسنل شرکتی قرارداد منعقد نماید. (توضیح بیشتر این خواست بالاتر آمده است).
- اجرای کامل و بدون قیدوشرط قانون بازنشستگی مشاغل سخت و زیان‌آور با ۲۰ سال سابقه و ۳۰ روز حقوق جهت پرستاران بدون شرط سنی و پرداخت مابه‌التفاوت درخواستی بیمه‌ها از سوی دانشگاه.
- اجرا و صدور احکام فوق‌العاده خاص پرسنل پرستاری با ضریب ۳ و تعیین دقیق منبع مالی آن از سوی مجلس و سازمان برنامه‌وبودجه جهت تمام پرسنل پرستاری کشور تا پایان ساعت اداری تاریخ ذکر شده، به‌گونه‌ای که به‌صورت مادام در بودجه هر سال کشور لحاظ شده و منبع آن کاملاً مشخص باشد. تاریخ اجرای این احکام بایستی به یک شهریور ۱۴۰۳ بازگردد.
- پ) تغییر در روش اجرای قانون تعرفه‌گذاری پرستاری که هم اکنون به شکل بسیار مضحکی در حال اجراست. این قانون بایستی تا تاریخ اعلام شده به‌گونه‌ای تغییر یابد که دریافتی هر پرسنل پرستاری حداقل ۴ برابر دریافتی کنونی باشد و اولین پرداخت بایستی حداکثر تا پایان وقت اداری تاریخ ذکر شده (۱۵ آذر) انجام گیرد.
- ث) امتیاز و نحوه محاسبه آیتمفوق‌العاده سختی شرایط کار، در احکام حقوقی بایستی به‌گونه‌ای تغییر یابد که هر پرسنل پرستاری حداقل ۴ برابر میزان کنونی دریافت نماید و تا پایان وقت اداری تاریخ ذکر شده صادر و زمان اجرای آن به یک شهریور ۱۴۰۳ باز گردد.»
“تمام دستگاه‌های اجرایی و امنیتی و نمایندگان مجلس استان فارس موظف هستند مطالبات ذیل را تا تاریخ ۱۵ آذرماه ۱۴۰۳ با پیگیری در سطوح ملی به اجرا درآورند، مسلم است که مذاکرات با مجلس و دولت و وزارت بهداشت، جهت تدوین طرح و لایحه و تغییر در قوانین و مقررات بر عهده ایشان بوده و پرستاران در این زمینه مسئولیتی نخواهند داشت”
سه خواستمهم که در بیانیه پرستاران غایب است
در طول دوره کرونا دولت متوسل به پرستاران بازنشسته و “طرحی” شد. پرستاران با جان‌ودل در این دوره به بیماران خدمت کردند و بیش از ۲۰۰ نفر از آنان جانشان را از دست دادند. اما حکومت حتی به اینها هم رحم نکرد و با پایان تب کرونا حداقل ۵۰۰۰ نفر از آنان را اخراج کرد و صدای پرستاران اخراجی به جایی نرسید. جا داشت و جا دارد که پرستاران اعتصابی خواست بازگشت به کار پرستاران اخراجی را به‌عنوان یک خواست مهم و فوری به سایر مطالبات خود اضافه کنند. پرستاران اخراجی نباید فراموش شوند و تنها گذاشته شوند. حمایت از آنها و خواست بازگرداندن آنها صفوف پرستاران را تقویت می‌کند.
اما دو خواست مهم دیگر را نیز باید یادآوری کرد:
در طول اعتصاب نیروهای امنیتی شروع به تهدید برخی پرستاران کردند از جمله در شیراز.هیئتحسابرسی دیوان محاسبات نیز تهدید کرد که در صورت وقوع هرگونه ترک فعل توسط پرستاران، موضوع را جهت تشکیل پرونده و برخورد مقتضی به دادسرای این نهاد نظارتی ارجاع می‌دهد. پرستاران می‌توانستند و همچنان مهم است تأکید کنند که بهاین تهدیدات فوراً پایان داده شود و از پرستاران و کادر درمان رسماً و کتباً عذرخواهی شود. همچنین پرستاران حق دارند که هر وقت لازم دانستند دست به اعتصاب و تجمع بزنند، مجمع‌عمومی خود را برای بحث و تبادل نظر پیرامون هر چه لازم می‌دانند برگزار کنند و به هر نحو لازم بدانند متشکل شوند. این یک خواست مهم و مربوط به همه مردم است و سال‌هاست توسط کارگران، معلمان، بازنشستگان، دانشجویان و فعالین حقوق زن و… مطرح می‌شود. این خواست برای پرستاران نیز حیاتی است.
جایگاه اعتصاب پرستاران
در سال‌های گذشته پرستاران در تهران و برخی شهرهای دیگر تجمعات و اعتصابات متعددی سازمان داده‌اند؛ اما ایناولین اعتصاب سراسری پرستاران است که در بعضی بیمارستان‌ها بیش از یک هفته ادامه یافته است. این نشان می‌دهد که پرستاران متشکل‌تر شده، روحیه تازه‌ای بر آنان حاکم است و آمادگی مبارزاتی بسیار بالاتری پیدا کرده‌اند.این را در شعارها و عقب نرفتن در مقابل تهدیدات و همین بیانیه شیراز شاهد هستیم. روشن است که این یکی از تأثیرات مستقیم انقلاب زن زندگی آزادی است که روحیه متفاوتی را در کل جامعه و از جمله در میان کادر درمان ایجاد کرده است. به‌ویژه در نظر داشته باشیم که پرستاری یکی از رشته‌هایی است که در آن تعداد زنان سه برابر مردان است. زنان در خط مقدم انقلاب بوده و همچنان در ابعادی وسیع و سراسری باروحیه‌ای مصمم علیه حجاب اجباری ایستاده‌اند. به این معنی باید گفت که اعتصاب پرستاران یکی از دستاوردهای مهم انقلاب زن زندگی آزادی است. این را هم باید اضافه کرد که اعتصاب، مدرسه انقلاب است و پرستاران در طول بیش از دو هفته اعتصاب و تجمع تجارب بسیار گران‌بهاییاندوخته‌اند.
کارگران مراکز تولیدی، و مشخصاً کارگران نفت و مراکزی مانند هفت‌تپه و فولاد اهواز، معلمان و بازنشستگان، در سال‌های گذشته مبارزات قدرتمند و سراسری داشته‌اند. در روزهای گذشته نیز شاهد اعتصاب و تجمع کارگران واگن پارس بوده‌ایم و اکنون پرستاران نیزبه‌عنوان یک بخش مهم جامعه و با اتکا به تجارب بخش‌های دیگر طبقه کارگر در بعدی سراسری به میدان آمده‌اند و این متقابلاً بر مبارزات سایر بخش‌های کارگران و همین‌طور سایر بخش‌های معترض جامعه تأثیر مستقیمی بجا خواهد گذاشت. اعتصاب سراسری پرستاران جنبش کارگری و جنبش رهایی مردم را یک قدم به جلو برد و دورنمای مبارزات قدرتمندتر طبقه کارگر را مقابل جامعه قرار داد.
نکته آخر و مهم
پرستاران خواست‌های متعددی دارند که برخی از مهم‌ترین آنها در بیانیه شیراز مطرح شده است. می‌توان امیدوار بود که حکومت مجبور شود به برخی از خواست‌های پرستاران گردن گذارد؛ اما قطعاً خیلی از خواست‌ها احتیاج به تداوم مبارزه دارد. متشکل شدن و گسترش شبکه‌های مبارزاتی در سطح بیمارستان‌ها، در سطح شهر و کشور راه اتحاد سراسری و قدرتمند شدن مبارزات کادر درمان است و همچنین جلب حمایت اقشار مختلف مردم که لازمه‌اشگزارش‌دهی مرتب به جامعه و رسانه‌ای‌تر شدن هر چه بیشتر مبارزات پرستاران است. هر اعتراض و اعتصاب و هر مذاکرهو هر تهدیدی مهم است رسانه‌ای شود. تنها در این صورت است که هم می‌توان اعتصابات قدرتمندتر و سراسری‌تر سازمان داد و هم می‌توان در مذاکرات دست بالاتری داشت.
