شکایت از پرویز ثابتی: نه فراموش کرده‌ایم و نه می‌بخشیم – گفتگو با سیما بهاری

مندرج در ژورنال شماره ۹۸۴ (لینک به فایل پی دی اف نشریه ژورنال برای پیاده کردن روی تلفن همراه)

سوسن صابری:  به دنبال شکایت سه زندانی سیاسی دوران محمدرضا پهلوی از پرویز ثابتی، رئیس ادارۀ سوم ساواک، صدها زندانی سیاسی دیگر آن دوران طی بیانیه‌ای از خواست آن سه زندانی مبنی بر محاکمۀ ثابتی حمایت کردند. شما یکی از امضاکنندگان این بیانیه هستید. کمی در بارۀ تجربه خودتان برای خوانندگان ژورنال بگوئید و اینکه چه هدفی را از امضای این بیانیه دنبال می‌کنید؟

سیما بهاری: پرویز ثابتی در سال‌های ۵۲ تا ۵۷ در رأس ادارۀ سوم ساواک یعنی مهم‌ترین و مقتدرترین بخش یک سازمان مخوف امنیتی در یک حکومت توتالیتر و سرکوبگر بود. او طراح و مجری شکنجه  سیستماتیک در دهۀ پایانی رژیم پهلوی بود. فکر کنم مردم کم‌وبیش نقش و جایگاه ثابتی را در رژیم شاه می‌دانند. این چند سطر را برای نسل جوانی نوشتم که احیاناً از ساواک چیز زیادی نمی‌دانند.

وقتی من دستگیر شدم ۱۸ یا ۱۹ سال داشتم. تازه با یک گروه مارکسیست دانشجویی آشنا شده بودم. مدرک جرمی که  ساواک از خانه‌ام ضبط کرد کتاب “خوشه‌های خشم” بود. ساواک ترس ایجاد می‌کرد. هر حرکتی را سعی می‌کردند در نطفه خفه کنند. اینها با مهندسی امثال ثابتی طراحی می‌شد. آن زمان من به‌عنوان یک جوان می‌خواستم هر چیز تازه‌ای را تجربه کنم. ساواک امکان کنجکاوی را از ما می‌گرفت. باید دائماً روابطمان را چک می‌کردیم که مبادا ساواک بینمان نفوذ کند.  دو ماه در انفرادی بودم. در این دو ماه اجازۀ ملاقات نداشتم. دو ماه نوار بهداشتی به من ندادند. با بازجوهایی روبرو شدم که علاوه بر نگاه‌های جنسیتی از هر فرصتی برای لمس بدن زندانیان استفاده می‌کردند. زندان، زندان است و محدودیت. اما بدترین چیز این است که نمی‌دانی دقیقاً چرا اینجایی؟

ثابتی قبل از سرنگونی شاه به خارج گریخت. زندگی بی‌سروصدا و دور از انظار عمومی را گذراند. انقلاب زن زندگی آزادی که شروع شد، از سوراخ خود بیرون خزید. لابد فکر می‌کرد حجم جنایات جمهوری اسلامی آن‌قدر زیاد است که اجازه پیدا کند آفتابی شود و بی خجالت عکس بگیرد. در خیالات خودش فکر کرده که دوباره قدرت را می‌گیرند و آن‌وقت  بقایای هم‌پالکی‌های خودش را جمع کرده و با کمک عناصری از ساواما و سپاه، آنها که مورد تأیید شاهزاده هستند، دوباره کاروکاسبی گذشته را با تجربیات زیادتر و ارزنده‌تر بکار گرفته و دوباره بگیرد و شکنجه کند و مخالفین را سر جایشان بنشاند.

من می‌خواهم جزئی از آن نیرویی باشم که بگویم اگر بعد از انقلاب ۵۷ رژیم تازه به‌قدرت‌رسیده از بقایای شما استفاده کرد، و با استفاده از تجربۀ شماها شکنجه و کشتار کرد، ما اجازه نمی‌دهیم تاریخ تکرار شود. جنایات بی‌شمار جمهوری اسلامی به شما ساواکی‌ها و شکنجه‌گران این حق را نمی‌دهد که این‌چنین وقیح  بیرون بیایید و فکر کنید می‌توانید سوار انقلاب شوید. جنایت علیه نسل ما شامل مرور زمان نمی‌شود. ما یادمان نرفته و نبخشیده‌ایم.

سوسن صابری:  به نظر شما محاکمۀ ثابتی در دادگاه و افشای جنایات سازمان امنیت حکومت پهلوی چه تأثیری در آگاهی بیشتر مردم بخصوص نسل جوانی که دوران پهلوی را ندیده‌اند می‌تواند داشته باشد؟

سیما بهاری: همانطور که گفتم جنایات ساواک شامل مرور زمان نمی‌شود. ما تاریخ را زنده نگه می‌داریم. من درود می‌فرستم به آن سه زندانی سیاسی دوران شاه که از ثابتی شکایت کردند و این پرونده را باز کردند. با طرح این شکایت نسل جوان می‌بیند که ثابتی با حمید نوری تفاوتی ندارد. مدافعان سلطنت سعی می‌کنند تصویری از آن دوران بدهند که همه‌جا گل‌وبلبل بود. آنها از حلبی‌آبادها و از خانه‌های گلی و بی امکانات و از مدارس روستاها و از کودکان کار و دختران خردسال قالیباف و… نمی‌گویند. نسل جوان می‌بیند که ما هم حق داشتیم ساواک و شاه نخواهیم. ما هم از تبعیض و اختناق خسته بودیم و می‌خواستیم مثل آدم زندگی کنیم. درست مثل جوانان امروز و این آگاهی و شناخت طبعاً در انتخاب امروز و آینده این نسل مؤثر خواهد بود.