مای ساتو نمایندهٔ ویژهٔ سازمان ملل در امور حقوق بشر ایران با انتشار پیامی در شبکه ایکس به «بازگرداندن دستهجمعی» شهروندان افغانستانی از ایران توسط جمهوری اسلامی اعتراض کرد و این اقدام را «نقض قوانین بینالمللی» خواند. وی در شبکه ایکس نوشت:
ایران تنها در سال ۲۰۲۵ بیش از یک ونیم میلیون تبعهی افغانستان را بازگردانده است. روند بازگرداندن و اخراجهای اجباری بعد از درگیری نظامی بین ایران و اسرائیل به نحو چشمگیری افزایش پیدا کرده است. مخصوصا بعد از تاریخ ۱۳ ژوئن، در بازهی زمانی ۱۶ تا ۱۹ ام ژوئیه میانگین اخراجها از ۲۹۶۰۰ نفر در روز فراتر رفته است. تنها در ماه ژوئن ۵۰۰۰ کودک بدون سرپرست از ایران اخراج شدهاند و حتی برخی از کسانی که مدارک اقامتی دارند نیز هدف اخراج قرار گرفتهاند. گزارشهایی دریافت کردهام که نشاندهندهی الگوهای نگران کنندهای از بازداشتهای خودسرانه، نابود کردن مدارک هویتی و بدرفتاری در گذرگاههای مرزی و اردوگاههای مهاجران است.اتهامات گستردهی امنیتی احساسات ضد افغانستانی را تشدید کرده است به طوری که حتی برخی از افرادی که مدارک اقامتی دارند نیز هدف اخراج قرار گرفتهاند. افغانستان تحت حاکمیت طالبان کماکان ناامن است. این بازگرداندن دستهجمعی نقض قوانین بینالمللی بوده و افراد آسیبپذیر، از جمله زنان، کودکان و اقلیتها را در معرض خطر شدید پیگرد و خشونت قرار میدهد. هیچکس نباید به مکانی بازگردانده شود که در آن با خطر پیگرد و نقض حقوق روبهروست. به همراه سایر کارشناسان سازمان ملل خواستار توقف فوری اخراجها و افزایش حمایتهای بشردوستانه شدهام.او در کنار اشاره به «الگوهای نگرانکننده از بازداشتهای خودسرانه، نابود کردن مدارک هویتی و بدرفتاری در گذرگاههای مرزی»، همراه با دیگر گزارشگران ویژهٔ سازمان ملل خواستار «توقف فوری اخراجها و افزایش حمایتهای بشردوستانه» از افغانستانیها شده است.
@PaulaGaviriaB متن اطلاعیهی مطبوعاتی: https://ohchr.org/en/press-releases/2025/07/un-experts-appalled-mass-forced-returns-afghan-nationals برای اطلاعات بیشتر: https://data.unhcr.org/en/documents/details/117571