آمریکا معافیت بندر چابهار از تحریم‌ها را لغو کرد؛ عراق از قرارداد گاز بازماند

دولت ایالات متحده آمریکا اعلام کرد که معافیت تحریمی بندر چابهار در جنوب شرق ایران را که از سال ۲۰۱۸ برقرار بود، لغو می‌کند؛ تصمیمی که می‌تواند برنامه‌های هند برای توسعه این بندر راهبردی را با چالش جدی روبه‌رو کند.

وزارت خارجه آمریکا روز جمعه ۲۸ شهریور در بیانیه‌ای گفت این معافیت که ذیل قانونی مرتبط با بازسازی افغانستان و توسعه اقتصادی منطقه صادر شده بود، از ۲۹ سپتامبر (هشتم مهر) پایان می‌یابد.

بر اساس این تصمیم، افراد یا نهادهایی که در بندر چابهار فعالیت کنند، در معرض تحریم‌های آمریکا خواهند بود. این اقدام در راستای ادامه سیاست «فشار حداکثری» دوره اول ریاست‌جمهوری دونالد ترامپ توصیف شده است.وزارت خارجه هند در واکنش به تصمیم آمریکا اعلام کرد در حال بررسی پیامدهای آن است.

هند در اردیبهشت ۱۴۰۳ قراردادی ده ساله برای بهره‌برداری از پایانه «شهید بهشتی» بندر چابهار با سازمان بنادر ایران امضا کرد.این نخستین بار بود که هند مدیریت یک بندر خارجی را برعهده می‌گرفت. در چارچوب این توافق، شرکت «ایندیا پورتس گلوبال» وعده داده بود حدود ۱۲۰ میلیون دلار سرمایه‌گذاری مستقیم و ۲۵۰ میلیون دلار حمایت مالی برای توسعه زیرساخت‌ها انجام دهد.

اما گزارش‌های متعدد نشان می‌دهد توسعه چابهار به کندی پیش رفته است. یک عضو هیئت مدیره کانون موسسات حمل‌ونقل ایران گفته بود تجهیزات واردشده از سوی هند «بلااستفاده مانده» و مشکل اصلی بندر نه نبود جرثقیل، بلکه فقدان زیرساخت‌های جاده‌ای و ریلی برای انتقال بار است.

در مقابل، بندر گوادر پاکستان که تنها حدود صد کیلومتر با چابهار فاصله دارد و با حمایت مالی چین توسعه یافته، در سال‌های اخیر به‌سرعت گسترش یافته و ظرفیت آن قرار است تا سال ۲۰۴۵ به ۴۰۰ میلیون تن برسد.

لغو معافیت تحریمی آمریکا درست چند هفته پس از آن صورت می‌گیرد که مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور ایران، در نشست سران سازمان همکاری شانگهای در چین بر اهمیت مسیرهای ترانزیتی برای کاهش وابستگی به غرب و به‌ویژه بندر چابهار تأکید کرده بود.

عراق زیر فشار آمریکا از قرارداد گاز ترکمنستان-ایران بازماند

خبر لغو معافیت چابهار تنها دو روز پس از آن منتشر می‌شود که تلاش عراق برای جبران کمبود مزمن برق خود با واردات گاز ترکمنستان از طریق ایران به دلیل مخالفت آمریکا شکست خورد.

بر اساس گزارش رویترز، قرارداد «سوآپ گاز» قرار بود شامل انتقال سالانه حدود ۵ میلیارد متر مکعب گاز ترکمن از طریق شرکت ملی گاز ایران به عراق شود، بی‌آنکه پولی به تهران پرداخت شود.

بغداد برای جلب نظر واشینگتن حتی پیشنهاد نظارت یک نهاد بین‌المللی ثالث را مطرح کرد، اما دولت ترامپ این طرح را رد کرد و هشدار داد ادامه آن می‌تواند بانک‌ها و موسسات مالی عراقی را در معرض تحریم قرار دهد.

عراق با وجود آنکه دومین تولیدکننده بزرگ نفت اوپک است، به دلیل فقدان سرمایه‌گذاری و زیرساخت، بخش زیادی از گاز همراه نفت خود را می‌سوزاند و همچنان به واردات گاز و برق از ایران وابسته است؛ وارداتی که یک‌سوم برق کشور را تامین می‌کند.

پایان معافیت تحریمی آمریکا در مارس گذشته، باعث کاهش حدود سه‌هزار مگاوات از ظرفیت برق عراق شد که معادل تامین برق ۲.۵ میلیون خانه است.

اکنون بغداد برای متنوع کردن منابع انرژی به سراغ گزینه‌های دیگری مانند واردات ال‌ان‌جی از قطر و عمان، و همچنین قراردادهای جدید با شرکت‌های بزرگی چون توتال، بی‌پی و شورون رفته است. رادیو فردا