نابینایی قابل‌درمان می‌شود – سینا پدرام

نشریه ژورنال شماره ۱۱۴۷– فایل پی دی اف – ویژه تلفن همراه

گروهی از بیماران نابینا اکنون پس از دریافت یک ایمپلنت تحول‌آفرین در پشت چشم، دوباره قادر به خواندن شده‌اند.

جراحی که این ریزتراشه‌ها را در پنج بیمار در بیمارستان چشم مورفیلدز لندن کاشته است، می‌گوید نتایج این آزمایش بین‌المللی «شگفت‌انگیز» بوده است. این فناوری برای افراد مبتلا به آتروفی جغرافیایی (GA)، نوع پیشرفته‌ای از تخریب ماکولای خشک وابسته به سن است.

در پشت پلک‌های بسته، نوری کم‌سو از امید دوباره سر برمی‌آورد. شیلا، زن هفتاد ساله‌ای که سال‌ها در تاریکی زیسته بود، اکنون با یاری تراشه‌ای کوچک‌تر از نوک انگشت، دوباره می‌خواند، جدول حل می‌کند و جهان را نه تنها با چشمان، که با دل روشن شده‌اش هم می‌بیند. این تنها معجزۀ فردی نیست؛ پژواکی است از انقلابی بزرگ‌تر: انقلابی در پزشکی که با ترکیب هوش مصنوعی، جراحی رباتیک و فناوری‌های پیشرفته، نوید جهانی نو را می‌دهد. جهانی که در آن شاید دیگر پزشک نه‌تنها در اتاق عمل که از هزاران کیلومتر آن‌سوتر، از ورای سیم‌ها و پالس‌ها، در کنار بیمار بایستد.

اما در پس این امید، حقیقتی تلخ پنهان است. حقیقتی که از پس جنگ جهانی دوم همچون سایه‌ای کشدار، بر سر نظام سلامت جهان گسترده شده است. درمان، از حق همگانی به کالایی پر زرق‌وبرق تبدیل شده که تنها در ویترین‌های  شرکت‌های دارویی مولتی‌میلیاردر می‌درخشد. بودجه‌های درمانی کوچک و کوچک‌تر می‌شوند، درحالی‌که هزینه‌های نظامی سر به فلک می‌کشد. تانک‌ها، موشک‌ها و جنگنده‌ها بیش از قلب و کلیه و بینایی آدمی اهمیت یافته‌اند. این تقابلِ بی‌رحمانه، نه‌تنها اخلاق را به بازی گرفته که بقای عدالت را به خطر انداخته است.

اما آیا واقعاً «پول نیست»؟ با کسری ناچیز از هزینه‌ی یک جنگ منطقه‌ای، مانند جنگ غزه، می‌توان میلیون‌ها نفر را به بینایی بازگرداند، سرطان را قابل‌درمان کرد، و نوزادان را از مرگ‌های قابل‌پیشگیری نجات داد. تکنولوژی‌هایی که امروز در آزمایشگاه‌های پیشرفته می‌درخشند، اگر در خدمت عموم قرار گیرند، می‌توانند جهانی انسانی‌تر بسازند. علم اگر در قفس بازار بماند، دیگر علم نیست، ابزار سلطه است.

پزشکی باید رایگان باشد؛ چون انسان، باید آزاد ببیند، نفس بکشد، و زندگی کند. بهانهٔ نداشتن بودجه، در جهانی که میلیاردها دلار صرف ساخت مرگ می‌شود، تنها یک فریب است؛ فریبی که باید افشا شود. کشفیات پزشکی جدیدی، تنها روزنه کوچکی از افق انسانی در جهان ضدانسانی دوران ماست.