پرونده پژمان جمشیدی: وقتی قربانی، تقصیرکار می‌شود – حسن صالحی

نشریه ژورنال شماره ۱۱۵۶– فایل پی دی اف – ویژه تلفن همراه

ملیکا پارسادوست، بازیگر جوان، به طور رسمی اعلام کرده است که شاکی پروندهٔ پژمان جمشیدی است. او در نامه‌ای خطاب به مردم ایران نوشته است: “من دنبال نمایش یا سوءاستفاده نبودم. انتخاب راه‌های رسمی برای پیگیریِ موضوع هم به‌خاطر همین است، کسی که دنبال شهرت زودگذر باشد، کارش را در بستری غیررسمی و با هیاهوی مجازی پیش می‌برد، نه از مسیر قانونی که مسئولیت‌پذیری می‌طلبد”.

او در بخش دیگری از نامهٔ خود آورده است:
“آرزو ندارم زندگی هیچ دختری یا زنی با تجربه‌های مشابه تهدید شود، به همین دلیل تا آخرین حد از حق خودم دفاع می‌کنم – نه از سر انتقام، بلکه برای اینکه این نوع رفتارها به‌قاعده تبدیل نشوند و دیگران هم مجبور به تحمل چنین وضعیتی نباشند.”

متأسفانه، در روزها و هفته‌های اخیر، هجمهٔ گسترده‌ای علیه این زن جوان به راه افتاده است. در فضای آلودهٔ مردسالار و زن‌ستیزی که جمهوری اسلامی پدید آورده، قربانیان تجاوز همواره تاوان می‌دهند و متجاوزان به طور اتوماتیک تبرئه می‌شوند. ما شدیداً حملات به این زن جوان که قربانی تعدی جنسی بوده، به‌شدت محکوم می‌کنیم.

از سیستم قضایی جمهوری اسلامی نمی‌توان انتظار داشت که در این پرونده و یا هر پرونده دیگری حقیقت را روشن سازد و حکمی عادلانه صادر کند. این نظام بر پایهٔ قوانین شرعی خود، کشتار زنان “سرکش” را توجیه و تبرئه می‌کند و حتی تجاوز به کودکان را تحت عنوان “ازدواج شرعی” قانونی کرده است.

پرونده‌هایی مانند این، فراتر از یک شکایت فردی هستند. آن‌ها آینه‌ای از وضعیت زنان در جامعه‌ای‌اند که هنوز “قدرت مردانه” را معیار داوری می‌داند. در چنین ساختاری، زن اگر سکوت کند، “بی‌غیرت” یا “ضعیف” خوانده می‌شود، و اگر حرف بزند، “دروغ‌گو” یا “دنبال شهرت”. این دوگانه‌ی ظالمانه عملاً راهی برای عدالت باقی نمی‌گذارد.

واکنش‌ها در فضای مجازی نیز بازتاب همین فرهنگ بیمار است که در پرتو حاکمیت جمهوری اسلامی  گسترش یافته است. متأسفانۀ عده‌ای به‌جای مطالبهٔ شفافیت و پاسخ‌گویی، قربانی را مورد توهین و تحقیر قرار می‌دهند.

ما می‌توانیم با فاصله‌گرفتن از فرهنگ زن‌ستیز و ساختارهای ارتجاعی، و از طریق مقابلهٔ آگاهانه با رفتارهای تجاوزگرانه، زمینهٔ حمایت مؤثر از قربانیان خشونت جنسی را فراهم کنیم؛ حمایتی که خود گامی اساسی در جهت شکل‌گیری جامعه‌ای است که در آن هیچ فردی به خود اجازۀ نقض کرامت و حرمت زنان را ندهد.