آهو دریایی پیشتاز اعتراض عریان علیه آپارتاید جنسیتی- حمید تقوایی

گفت‌وگو با حمید تقوایی

انترناسیونال: حتماً شما و خوانندگان نشریه در جریان اعتراض عریان آهو دریایی، بازتاب گسترده آن در ایران و جهان و وضعیت نامشخص فعلی او هستید. از نظر شما اهمیت این حرکت اعتراضی چیست و چرا باید وسیعاً از آن حمایت کرد؟

حمید تقوایی: این حرکت جسورانه آهو دریایی یکی از مهم‌ترین و تأثیرگذارترین دستاوردها و پیشروی‌های جنبش انقلابی زن، زندگی، آزادی در شرایط مشخص حاضر است. یک دختر جوان در اعتراض به تعرض حجاب‌بانان حکومتی عریان می‌شود و با این عمل شجاعانه‌اش کل دیوار آپارتاید جنسیتی و اخلاقیات متعفن و زن‌ستیزانه اسلامی را در هم می‌کوبد. جنبش بی‌حجابی فی‌الحال پیشروی‌های چشمگیر و غیر قابل بازگشتی داشته است و این حرکت آهو در واقع فراتر رفتن از مبارزه علیه حجاب و گام بلندی در اعتراض به کل آپارتاید جنسیتی است که تحت لوای عفت و عصمت و ناموس و دیگر تعصبات کپک‌زده اسلامی – شوونیستی بر جامعه تحمیل شده است.

این حرکت در سطح جهانی در راستای اعتراض عریان قرار می‌گیرد که یک شیوه رادیکال اعتراض شاخه پیشرو فمینیسم، سازمان فمن، علیه کالاسازی از جنسیت زنان است. در جنبش رهایی زن در ایران نیز حرکت آهو در ادامه اعتراض تابوشکنانه طاهره قره‌العین در زمان ناصرالدین‌شاه و اعتراضات قهرمانانه امثال ویدا موحد و دختران خیابان انقلاب و رؤیا حشمتی در زمان ما قرار می‌گیرد. اعتراض عریان آهو نه‌تنها گامی به‌پیش در این جهت است بلکه عملاً کل اخلاقیات و تابوهای پوسیده اسلامی – مردسالارانه‌ای که به زن به‌عنوان کالای جنسی می‌نگرد را به چالش می‌کشد. تابوشکنی، یک تأثیر مهم اعتراض عریان آهو است.

یک تأثیر مهم دیگر این حرکت این است که در فضای جنگی صورت می‌گیرد. در هفته‌های اخیر فضای رسانه‌ای و سیاسی در ایران تا حد زیادی تحت‌تأثیر حملات متقابل جمهوری اسلامی و اسرائیل قرار گرفته بود و به‌خصوص رژیم تلاش می‌کرد با دامن‌زدن به گفتمان جنگ، اعتراضات و مبارزات مردم را تحت‌الشعاع قرار بدهد و کم‌رنگ و حاشیه‌ای کند. اعتراض عریان آهو توجه‌ها را مجدداً به مبارزه زنان و جنبش زن، زندگی، آزادی علیه یک رژیم تا مغز استخوان ارتجاعی و ضدزن معطوف کرد و به همه دنیا نشان داد که در دل این هیاهوی جنگ بین دولت‌ها، جنگ دیگری در ایران جاری است که در یک‌سوی آن زنان و جوانان و توده مردم به‌پاخاسته ایران قرار دارند و در سوی دیگر آن یک رژیم اسلامی ضد زن و ضد انسان. آهو با اعتراض عریانش اعلام کرد انقلاب زن، زندگی، آزادی زنده است و هر روز به شیوه‌های رادیکال‌تر و جسورانه‌تری کل نظام جمهوری اسلامی را با همه تابوها و تعصبات گندیده مردسالارانه‌اش به چالش می‌کشد.

انترناسیونال: چرا جریانات راست و مشخصاً سلطنت‌طلب نه‌تنها از این حرکت اعتراضی حمایت نمی‌کنند بلکه به اشکال مختلفی آن را تخطئه کرده و محکوم می‌کنند؟ ریشه چنین موضع‌گیری چیست؟

حمید تقوایی: به نظر من جنبش راست در تعصبات مردسالارانه و ضد زن با جمهوری اسلامی شریک است. از ۲۵۰۰ سال تاریخ مردانه شاهنشاهی و اختصاص مقام سلطنت به مردان تا اظهارات شوونیستی محمدرضاشاه که زنان را ناقص‌العقل می‌دانست تا سلطنت‌طلبان امروز که تلاش می‌کنند انقلاب زنانه زن، زندگی، آزادی را با “انقلاب ملی مرد، میهن، آبادی” برای خودشان قابل‌هضم کنند، همه نشانه همسویی حکومت اسلامی و نظام و اپوزیسیون سلطنتی در برخورد به زنان است. کلاً یک رکن مشترک ناسیونالیسم و همه مذاهب، مردسالاری است و این را حتی در سرودهای ملی کشورها می‌توان مشاهده کرد. از همین رو اعتراض عریان فمینیست‌های پیشرو مثل فمن در کشورهای اروپایی به مذاق نه‌تنها کلیسا بلکه احزاب ناسیونالیست و راست نیز خوش نمی‌آید و در ایران نیز با تخطئه نیروهای سلطنت‌طلب مواجه می‌شود.

انترناسیونال: عده‌ای از همین جریانات و حتی بخشی از منسوبین به چپ معتقدند که این حرکت آب به آسیاب رژیم می‌ریزد و جنبش مبارزه با حجاب اجباری را عقب می‌راند چرا که حکومت همیشه بی‌حجاب‌ها را به هواداری از برهنگی “متهم” کرده است و این نوع حرکات دست رژیم را در سرکوب زنان بازتر می‌کند. نظر شما در این باره چیست؟

حمید تقوایی: اصل مسئله این است که این نیروها نیز با نفس اعتراض عریان مخالف هستند. حدود ده سال قبل که حزب ما از اعتراض عریان در کشورهای اروپایی حمایت کرد و برخی از فعالین زن حزب نیز به این جنبش پیوستند برخی از سازمان‌ها و فعالینی که خود را چپ می‌دانستند به‌نقد و تخطئه این حرکت پرداختند. استدلالاتشان شبیه همین نکاتی بود که شما اشاره کردید. “بهانه دادن به رژیم و تمایز بین بی‌حجابی و برهنگی” و امثال اینها. حال از این بگذریم که برخی از این نیروها حتی کل مبارزه علیه حجاب، که حزب ما همیشه بر اهمیت آن تأکید می‌کرد، را هم فرعی و انحرافی و “غیرکارگری” می‌دانستند!

امروز خوشبختانه مبارزه علیه حجاب چنان ابعاد اجتماعی‌ای پیدا کرده است که جایی برای این نوع انتقادات باقی نگذاشته. در برخورد به اعتراض عریان آهو دریایی نیز خوشبختانه بخش عمده‌ای از فعالین و نیروهای چپ و مترقی به دفاع از این حرکت برخاسته‌اند. امیدوارم اعتراض عریان نیز مثل بی‌حجابی به یک ترند اصلی جنبش رهایی زن در ایران تبدیل شود و همه نیروهای چپ و مترقی به حمایت فعال از این حرکت اعتراضی برخیزند. مبارزه برای آزادی فوری آهو دریایی اولین گام در پیشروی جنبش اعتراض عریان در ایران است. به‌ویژه جا دارد در استقبال از روز جهانی مبارزه با خشونت علیه زنان (۲۵ نوامبر) در سطح جهانی نیز همه نیروهای مترقی را به حمایت از آهو دریایی با خواست آزادی فوری او، و دفاع از جنبش اعتراض عریان در ایران فرابخوانیم.

۱۸ آبان ۱۴۰۳، ۸ نوامبر ۲۰۲۴