عراق: پرسش از سمیر نوری دبیر کمیته مرکزی حزب کمونیست کارگری چپ عراق

انترناسیونال می پرسد:

انترناسیونال: سفر مقتدا صدر به عربستان و ملاقات وی با محمد بن سلمان آل سعود ولیعهد و وزیر دفاع این کشور و همچنین خروج عمار حکیم از مجلس اعلای عراق که از سازمانهای متحد جمهوری اسلامی است را چگونه ارزیابی می کنید؟ بعلاوه، حیدر عبادی نخست وزیر عراق در مراسم تنفیذ روحانی حضور نداشت. آیا این دو رویداد و عدم حضور نخست وزیر عراق در مراسم تنفیذ روحانی نشانه هایی از تضعیف جمهوری اسلامی در عراق است؟

سمیر نوری: همچنان که شما اشاره کردید، مقتدا صدر به عربستان سعودی سفر کرد و از طرف مقامهای بالای آن کشور مورد استقبال قرار گرفت، او به امارات هم رفت و از طرف شیخ زاید از وی استقبال شد و نه تنها این بلکه، امارات یک هواپیمای ویژه برایش فرستاد که با آن وارد امارات شد. همچنین گفته می شود که مقتدا صدر به زودی به مصر هم سفر خواهد کرد. کشورهایی که مقتدا صدر از آنها دیدن کرده و می کند، جز کشورهای است که حول اتحاد عربستان علیه ایران جمع شده اند و در اولین اقدامشان قطر را بخاطر نزدیکی با ایران مورد تحریم قرار دادند، و همه اینها برای فشار به ایران و کم کردن نفوذ آن در منطقه است. در مورد سوریه هم مقتدا صدر خواهان برکناری بشار است، درحالی که ایران بشدت از او حمایت می کند و صلاح و نیرو را در اخیتارش گذاشته اند. علاوه بر این،در خود عراق هم صدر خواهان انحلال گروه شبه نظامی حشد الشعبی است و برخلاف نیروهایی مثل موهندسین و هادی العماری رئیس نیروهای بدر و بسیاری دیگر از گروهای شیعه که خواهان تقویت حشد الشعبی هستند و می گویند این یک نیروی مردمی است و باید در کنار ارتش بماند و تقویت شود. اخیرا در اطلاعیه ای یکی از رهبران جریان صدر اعلام کرده که در این مدت مقتدا صدر تهدید به مرگ شده و ایران را متهم کرده که قصد دارند او را ترور کنند تا بتوانند یکی دیگر از برادران او به اسم مرتضی را جانشین وی کنند.

خروج عمار حکیم از شورای اعلای اسلامی و بنیاد گذاشتن جریانی به اسم حکمه ی وطنی با حذف پسوند اسلامی، نشان از دور شدن وی از ایران دارد. در پی این ماجرا شورای اعلای اسلامی نیز شخصی بنام شیخ حمودی را به رهبری خود انتخاب کرد که فورا از طرف رژیم اسلامی مورد حمایت قرار گرفت و مسجدی سفیر ایران در عراق پیامی در حمایت از او صادر کرد. در حقیقت درون نیروهای شیعه پلاریزسیونی شکل گرفته است، بنحوی که مردم از شروع جنگ داخلی شیعیان صحبت می کنند، که منظور جنگ بین نیروهای طرفدار رژیم اسلامی و نیروهایی است که به کشورهای سنی نزدیک اند و گاهی صحبت بر سر مسله اعراب است که این پروسه هم، اوضاع را به نفع تقویت ناسیونالیزم عرب خواهد بود. گزارشات زیادی از اعتراضات گسترده علیه دخالت ایران در عراق وجود دارد. چندی پیش مردم در شهر نجف یک مرکز آموزشی را که اکثر شرکت کنندگان آن ایرانی و پاکستانی بودند را به آتش کشیدند. ما قبلتر و به هنگام کنگره چهارم حزب کمونیست کارگری عراق به این اوضاع پرداخته ایم و آنرا مورد بررسی قرار دادیم. بخشی از کشمکش امروز در عراق  شامل تلاش آمریکا و همپیمانان آن برای جلوگیری از نفوذ ایران و روسیه است، بخش دیگری از آن اعتراضات مردم است علیه دخالت دین و برای سکولاریزم که آنها را دچار بحران کرده.

انترناسیونال: سال گذشته شاهد اعتراضات گسترده ای علیه فرقه گرایی مذهبی و دفاع از سکولایرسم در بغداد و شهرهای دیگر عراق و بعد فروکش آن بودیم. سرنوشت آن حرکت و تاثیرات آن در اوضاع سیاسی عراق چه بود؟ آیا چشم اندازی برای عروج مجدد آن حرکت وجود دارد؟

سمیر نوری: عراق مسیر بحرانی و مشکلات فراوانی را از سر می گذراند، فساد، فقر و فلاکت، بیکاری و جنگ، دخالت گروهای ملیشیایی، جنگ علیه داعش و ناتوانی احزاب مذهبی حاکم در تامین ابتدائی ترین خواسته های مردم مثل؛ امنیت و آسایش، بیمارستان، برق و… اکثریت مردم را در مقابل احزاب حاکم و شخصیتهایش قرار داده است. اعتراض گسترده مردم که ۱۸ استان عراق را در برگرفت دقیقا در مقابل حاکمیت مرتجع  اسلامی بود. به میدان آمدن صدها هزار نفره مردم در خیابانهای اصلی شهرها و میدان تحریر بغداد، احزاب حاکم را دچار بحران کرد و باعث تشدید اختلاف در آنها شد. این در شرایطی بود که داعش بیش از ۴۰ درصد خاک عراق را در اختیار داشت، اما مردم اعلام کردند که داعش از بی کفایتی شما به اینجا رسیده است. یکی از تاثیرات این جنبش آن بود که بخشی از نیروهای پوپولیست و اسلامی که بیرون حاکمیت بود را به اسم شفاف سازی به میان مردم کشاند. صدریها جنبشی را به اسم حرکت مدنی راه اندازی کردند که معلوم بود با همکاری حزب کمونیست عراق است و حکومت عبادی را ناچار به رفرمهای سوری کرد. اما عمق این جنبش به شکل افقی در میان مردم و بویژه جوانان، سکولاریزم و ضدیت با مذهب  را بسیار عمیق کرد، بطوریکه کسانی چون عمار حکیم و جمال الدین سغیر و مجلس استان موسنا را ناچار کرد که اعلام کنند که با دستهای آهینین به مقابله با این جنبش ضد مذهبی و سکولاریستی بر خواهند خواست. این جنبش اعتراضی هم اکنون با آن شتاب در میدان نمانده، اما اعتراضات مردم همه جا وجود دارد و همه روزهای جمعه مردم در میدان تحریر بغداد تظاهرات می کنند و جوانان مشغول سازماندهی هستند و بطور گسترده بحث در باره انقلاب و سکولایزم در میان آنها در جریان است. من فکر می کنم بعد از شکست داعش مردم بیشتر دستشان باز شده و الان بسیار بیشتر احزاب دینی و شخصیتهایشان را مورد نقد و تعرض قرار می دهند.به آتش کشاندن مرکز سکنی در نجف و حمله به شخصیتهایشان در دانشگاه قادسیه، نشانه این است که این جنبش وسیعتر می شود و هر آن ممکن است شعله ورتر شود.

انترناسیونال: تنش بین عربستان سعودی و جمهوری اسلامی که در ماههای گذشته به تبلیغات جنگی شباهت پیدا کرده بود کاهش یافته. یکی از نشانه های آن تفاهم نامه ای است که عربستان سعودی و مقامات جمهوری اسلامی در مورد زائران ایرانی و با وساطت دولت عراق و توسط قاسم الاغروجی وزیر کشور بسته شده است. پس از این تفاهم نامه، اکنون قاسم لاعروجی گفته است که ولیعهد عربستان خواهان میانجیگری بغداد در کاهش تنش با جمهوری اسلامی شده است. آیا ما با چرخش در سیاست این دو کشور و یک تغییر پایدار در مناسباتشان روبرو هستیم؟ در این صورت چه زمینه ها و دلائلی باعث این چرخش شده است؟

سمیر نوری: کشمکش بین ایران و عربستان وسعت زیادی پیدا کرده و دو جبهه وسیعی را بوجود آورده است. در چند ماه گذشته با دخالت دونالد ترامپ در ریاض جبهه وسیعی را تشکیل دادند برای جمع کردن دست و پای ایران از منطقه. جنگ یمن و حوسی ها جبهه وسیعی است، سوریه و همه منطقه به نوعی تقسیم شده و من فکر نمی کنم که این دو کشور بتوانند به توافق برسند و اختلافاتشان پایان یابد. عراق کشوری است که از سال ۲۰۰۳ به بعد به کشور مهمی برای ایران تبدیل شده و می توان گفت که ایران آنجا قدرت را در دست دارد. الان امکانی برای سعودی ها فراهم شده که عراق  را به کشورهای عربی باز گردانند و از نفوذ ایران بکاهند. سفر قاسم الاعروجی و جبار العتیبی وزیر نفت به عربستان و سفر مقتدا صدر به عربستان و آ

امارات، دیدار وزیر خارجه عربستان از عراق و بازگشایی  سفارت آن کشور، باز گشایی مرز عرعر با عربستان، اینها همه نشان از روابط گرم اقتصادی این دو کشور را می رساند.من فکر میکنم که عربستان می خواهد عراق را از کنترل ایران خارج کند و تا آنجا که به میانجیگری عراق بر می گردد، اینها ممکن است بتوانند مسئله زائران و چند مسائل کوچکتر را حل و فصل نمایند، اما عمق اختلافات به لحاظ سیاسی، ایدئولوژی و قطب بندی جهانی و منطقه چنان است که چنین میانجیگریهای به جایی نمی رسد.