احتمال توقف پروژه خط لوله گاز ایران و پاکستان به خاطر تحریم‌های آمریکا

وزنامه «دیلی پاکستان» روز یک‌شنبه، ۲۲ اردیبهشت، خبر داد که عِمران خان، نخست‌وزیر پاکستان، با ارسال نامه‌هایی به سران اتحادیه اروپا و آمریکا موضع قطعی آنها را در مورد پروژه خطر لوله گاز ایران-پاکستان و مسئله خرید گاز از ایران جویا شده است.

این خبر دو روز پس از آن منتشر می‌شود که مقام‌های پاکستانی با ارسال نامه‌ای به ایران گفتند که با وجود تحریم‌های آمریکا علیه ایران، امکان احداث خط لوله برای دریافت گاز ایران وجود ندارد.

رسانه‌های پاکستان از قول مبین صولت، رئیس شرکت مدیریت گاز این کشور که مسئول احداث خطوط لوله و توزیع گاز است، نقل کرده‌اند دولت اسلام‌آباد با ارسال نامه‌ای رسمی به جمهوری اسلامی اعلام کرده‌است احداث خط لوله ایران-پاکستان با وجود تحریم‌های آمریکا ناممکن است.

آن‌گونه که رسانه‌های پاکستانی شنبه و یک‌شنبه گزارش داده‌اند، این نامه جمعه ۲۰ اردیبهشت تحویل ایران شده‌است.

آقای صولت در گفت‌وگو با بخش پاکستانی «عرب‌نیوز» گفته‌است تا تحریم‌های آمریکا وجود دارد، امکان پیشرفت در این پروژه وجود ندارد.

اما روز یک‌شنبه نخست‌وزیر پاکستان ضمن نامه‌نگاری با طرف‌های غربی گفته است که «وجود تحریم‌ها علیه ایران مهم‌ترین مشکل پیش‌روی تکمیل این پروژه است و اگر ما بابت تحریم‌ها نگرانی نداشته باشیم، بخشی را که وظیفه ماست، تکمیل خواهیم کرد.»

بر اساس قراردادی که در دوران ریاست جمهوری محمود احمدی‌نژاد میان دو کشور امضا شد، پاکستان بایستی از ابتدای سال ۲۰۱۵ تحویل گاز از ایران را آغاز کند. اما تاکنون این کشور حتی آغاز به احداث خط لوله نکرده‌است.

شاهد خاقان عباسی، وزیر نفت وقت پاکستان، خردادماه سال ۹۵ گفت پروژه «خط لوله گاز صلح» به ۲ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری نیاز دارد، اما سرمایه‌گذاران در مورد آن مردد هستند. عباسی ضمن تأکید بر این‌که پاکستان متعهد به اجرای این پروژه است در عین حال افزود که در حال کار بر روی طرحی جایگزین نیز هست.

ابتدا نوع قرارداد بر اساس اصل «بخر یا بپرداز» تنظیم شده بود، یعنی پاکستان باید بر اساس قرارداد روزانه ۲۱٫۵ میلیون متر مکعب گاز ایران را دریافت کند و در صورت اجتناب از دریافت گاز، باید پول آن را بپردازد.

طی چند سال گذشته رسانه‌ها و مقامات ایران بارها اعلام کرده‌اند که پاکستان بایستی ماهانه ۲۰۰ میلیون دلار به‌خاطر تأخیر در دریافت گاز ایران پرداخت کند، وگرنه ایران می‌تواند این موضوع را در دادگاه‌های بین‌المللی اقامه کند.

با این‌حال، یک سال مانده به اجرایی شدن قرارداد، شاهد خاقان عباسی، وزیر نفت وقت پاکستان، در گفت‌وگو با روزنامه فایننشیال تایمز مدعی شد بند «بخر یا بپرداز» از قرارداد حذف شده‌است.

با این وجود، عرب‌نیوز گزارش داده‌است که ایران ماه فوریه با ارسال اخطاری کتبی به دولت پاکستان، گفته‌است در صورت تعلل بیشتر در تحویل گاز، این موضوع را به دادگاه‌های بین‌المللی خواهد کشاند.

آقای صولت به «عرب‌نیوز» گفته‌است هنوز تا ماه اوت سال جاری فرصت هست تا موضوع را با ایران مذاکره کنیم و امیدوارم این مشکل با مذاکرات دوجانبه حل شود.

این گزارش می‌افزاید جریمه عدم دریافت گاز ایران برای هر روز یک میلیون دلار است و اگر ایران برنده شکایت علیه پاکستان باشد، کل مبلغ جریمه به میلیاردها دلار خواهد رسید. آقای صولت می‌گوید پاکستان به قرارداد گازی با ایران متعهد است و از مسئولیت خود شانه خالی نمی‌کند، اما مشکل، تحریم‌های آمریکا است.

آمریکا عراق را نیز تهدید کرده که در صورت ادامه خرید گاز ایران تحریم خواهد شد. ایالات متحده تا آخر ژوئن ۲۰۱۹ به عراق معافیت داده تا خرید گاز ایران را ادامه دهد.

هنوز معلوم نیست این معافیت تمدید شود یا نه، اما آمریکا دوم ماه مه، معافیت‌های نفتی مشتریان ایران را کلا متوقف کرد تا صادرات نفت کشور به صفر برسد.

بر اساس قرارداد، عراق باید روزانه ۵۰ میلیون متر مکعب گاز از ایران دریافت کند. پارسال ایران حدود ۲۸ میلیون متر مکعب گاز تحویل عراق داد. اخیراً وزیر انرژی عراق گفت این کشور نیاز دارد از نیمه سال ۲۰۱۹ خرید گاز از ایران را به ۳۵ میلیون متر مکعب افزایش دهد.

ایران پارسال نزدیک ۲٫۴ میلیارد دلار صادرات گاز به عراق داشت. ایران همچنین روزانه حدود ۲۵ میلیون متر مکعب گاز تحویل ترکیه می‌دهد.

بر اساس برآورد قانون بودجه ۹۸، صادرات ۳٫۴ میلیارد دلار گاز برای سال ۹۸ پیش‌بینی شده‌است.رادیو فردا