ایلنا، حال و هوای لرستان اصلا خوب نیست! کارگر اگر یک درد دارد؛ بیکار هزار درد دارد؛ دردهای لاعلاج که هر صبح مثل جگر پرومته از نو میروید. خرمآباد، گهر، درود، بروجرد و روستاها و شهرهای لرستان قصه پُر غصه زندگی جوانان و مردان و زنانی است که بیکاری تماماً زندگیشان را بلعیده؛ مرد عرق خستگی و دلزدگی را از چهره پاک میکند و میگوید: از کجا برایتان بگویم؟ از کسانی که از امکانات اولیه زندگی محروماند؟ یا مردانی که غروب که میشود، در قصابیها استخوان جمع میکنند تا لااقل مزه گوشت از مذاق فرزندانشان فراموش نشود؟ از زنانی که آخر وقت میوههای گندیده را میخرند تا طعم میوه را بچشند؟ ما فراموش شدهایم انگار و سعی میکنیم لااقل طعم خوراکیها را فراموش نکنیم.
او که یکی از اهالی شهرستان درود است که بیکار مانده، میگوید غصه اینجا بیکاریست! درد کارخانجاتی که یکی یکی تعطیل شدند و سرگردانی کارگرانشان را رقم زدند. خیلی از ما باید الان در این کارخانجات کار میکردیم.
پارسیلون خرمآباد، فارسیت دورود، صدر فولاد لرستان، سامان کاشی بروجرد، ماشینسازی لرستان و کاشی جم بروجرد نام کارخانههاییست که با حسرت بر زبان میآورد. کارخانجاتی که زمانی امید مردم این منطقه برای یافتن کار بوده است.
طبق گزارش طرح آمارگیری از نیروی کار مرکز آمار در سال ۹۷ نرخ بیکاری در لرستان ۱۳.۵ درصد است. این درحالیست که نرخ بیکاری در سال ۹۷ در کل کشور ۱۲.۰ درصد بوده است. همچنین نرخ مشارکت اقتصادی در این استان ۳۶.۸ درصد بوده که از نرخ مشارکت اقتصادی در کل کشور(میانگین) که ۴۰.۵ است، کمتر است. همین آمار خود هزاران مشکل است که بر زندگی مردم این منطقه نازل میشود.
عطیلی و نیمه تعطیلی کارخانههای بزرگ لرستان، همان غول ناآرامی است که امکان اشتغال برای مردم منطقه را بلعیده. در بین کارخانجات تعطیل شده در لرستان یکی از بزرگترینها پارسیلون خرمآباد بود که با ۲ هزار کارگر تعطیل شد.
کدام کارخانههای مهم لرستان تعطیل شدند؟
کارخانه پارسیلون خرم آباد که در کیلومتر ۸ جاده خرمآباد واقع است، تا قبل از واگذاری ۲ هزار کارگر به صورت مستقیم داشت و چیزی حدود ۱۵ هزار نفر به صورت غیر مستقیم برای این کارخانه کار میکردند. در حال حاضر این کارخانه به گفته محمدحسن موسیوند (دبیر اجرایی خانه کارگر خرمآباد) به تعطیلی کامل کشیده شده و الان فقط نیروهای حراست و حفاظت فیزیکی در این کارخانه ماندهاند. «ویترین صنعت خرمآباد» با نهایت تأسف حالا تبدیل به یک «متروکه» شده است.
به گفته او؛ این واحد نساجی که از سال ۹۴ تعطیل شده است، عمدهترین مشکل پارسیلون سوءمدیریت و واگذاری غلط بود؛ مالکان پارسیلون نتوانستند این سنگ بزرگ را بلند کنند و این صنعت مهم در لرستان زمین خورد. کارگران این کارخانه بارها مقابل استانداری لرستان تجمع کرده بودند اما نهایتاً مجبور شدند، بیکار و سرگردان شوند. در نهایت بحث خلع ید کارفرمای کارخانه مطرح شد. با اینحال این مساله برای مردم بیکار لرستان آب و نان نمیشود.
کارخانه فارسیت دورود نیز با ۴۵۰ نفر کارگر از مهر ماه سال ۹۳ تاکنون به علت مجوزهای زیست محیطی تعطیل است. استفاده از مادهٔ خطرناک آزبست در تولید ورق و لوله مشکلات عدیدهای برای این کارخانه ایجاد کرده و در نهایت موجب تعطیلی آن شد. کارخانه فارسیت دورود یکی از کارخانههای قدیمی این شهرستان است که در سال ۱۳۴۸ راهاندازی و عمده محصولات آن را ورق ایرانیت و لوله با ابعاد مختلف تشکیل میداد. همچنین از دست دادن بازار فروش و زیان انباشته از دیگر مشکلات این کارخانه و از علل تعطیلی آن بود. کارگران این کارخانه بیکار شدند البته تعدادی از آنان توانستند به صورت موقت در کارخانه فولاد چدن به صورت مأمور به خدمت مشغول به کار شوند.
کارخانه فولاد و چدن دورود به عنوان قطب ریختهگری استان البته مثل دورانی که ۲ هزار کارگر را در استخدام داشت و روزهای اوجش را میگذراند، نیست اما بالاخره تا حدی توانسته نیروی بیکار کارخانه فارسیت را جذب کند. در واقع کمکی که در سال ۹۷ به این کارخانه شد، سبب شد تا بتواند اندکی روی پای خود بایستد.
کارخانه صدر فولاد لرستان بزرگترین واحد تولیدی قطعات فولاد بود که در سال ۹۴ فعالیت خود را با تولید سالانه صد هزار تن محصولات فولادی آغاز کرده بود. این مجموعه در مدت کوتاهی توانست حدود ۸۰ هزار تن در سال افزایش تولید انواع محصولات فولادی را به همراه داشته باشد. این کارخانه که در مجاورت اتوبان خرم آباد قرار داشت هم به سرنوشت تعطیلی گرفتار شد و پس از یک سال و نیم فعالیت، تعطیل شد و ۱۸۰ کارگر آن بیکار شدند.
ماشینسازی لرستان اما به گفته موسیوند به دلیل مشکل مواد اولیه و کمبود نقدینگی به تعطیلی کشانده شد. تعطیلی این کارخانه که بخشی از سهام آن از داراییهای گروه امیرمنصور آریا بود، حدود ۲۷۰ کارگر را بیکار کرد.
بروجرد هم از آن شهرهایی است که داغ تعطیلی کارخانه بر پیشانیاش خورده است. کارخانه سامان کاشی بروجرد بهطور کامل تعطیل شد و ۴۰۰ کارگر را روانه موج بیکاران لرستان کرد. کاشی جم بروجرد نیز با حدود ۲۰۰ کارگر نهایتاً به سراشیبی تعطیلی کشیده شد.
واحدهای سنگبری در لرستان هم مشکل تعطیلی و هنیمهتعطیلی را به خود دیده است. مجید کیانپور (نماینده دورود و ازنا) اعلام کرده بود: ۲۵۰ واحد سنگبری در شرق استان لرستان وجود دارد که بیش از ۶۰ درصد آنها فعال نیست و بقیه هم با ظرفیت ۴۰ درصد کار میکنند.
وی بیان کرد: صنایع غذایی گهر لرستان ۹۰هزار هکتار متر مربع سوله دارد که فقط در ۱۰ هزار متر فعالیت انجام میشود و ۸۰ هزار متر مربع آن خالی و به صورت نیمهکاره باقی مانده است.
دبیر اجرایی خانه کارگر خرمآباد بیان میکند: شهرکهای صنعتی خرمآباد شماره یک و دو هم تقریباً با ۴۰ درصد ظرفیت خود کار میکند و حال و روز این شهرکهای صنعتی نیز خوب نیست.
موسیوند میگوید: در لرستان کارخانههای زیادی به صورت تعطیل و نیمه تعطیل داشتیم؛ ما بارها اعلام کردهایم که صنعت لرستان بیمار است و نیاز به توجه خاص مسئولین به صنایع این استان دارد. مشکلات صنایع لرستان هم فقط مربوط به دولتهای کنونی فعلی نیست؛ از گذشته سیاستهای غلط در حوزه صنایع، لرستان را به این روز انداخته است.
موسیوند در عین حال درباره صنایع فعال لرستان بیان میکند: امروز کارخانه نساجی بروجرد با ۹۴۰ نیرو به صورت فعال کار میکند و برای جوانان لرستان اشتغال ایجاد کرده است. همچنین شرکت کشت و صنعت لرستانطی دو سال اخیر نیروی کار زیادی را در استان به خود جذب کرده است و از پویاترین واحدهای تولیدی این منطقه است. کارخانه سیمان دورود هم اگرچه مشکلاتی دارد اما فعال است و بیش از ۵۰۰ کارگر به صورت رسمی و پیمانکاری در آن کار میکنند. با پیگیریهای مجلس شورای اسلامی توانستیم به این واحد تولیدی کمک کنیم.کارخانه فرو آلیاژ ازنا با حدود ۷۰۰ کارگر نیز توانسته زمینه اشتغال کارگران را در استان ایجاد کند.