املاک نجومی شهرداری تهران در دست چه کسانی است؟

BBC

پس از سه سال تاخیر و تغییر و تحول در شهرداری در تهران، سرانجام در بیستم مهرماه لیستی از مال و املاک شهرداری تهران به شورای شهر ارسال شد. فهرستی که نشان می‌دهد که چه کسی یا کسانی، نهادها، سازمان‌ها وگروه‌هایی این املاک را در اختیار دارند و این املاک در کجاست، چه متراژی و چه زمانی و چه کسی آنها را واگذار کرده است.

رئیس کمیته نظارت شورای شهر تهران می‌گوید تهیه این لیست یکی از بزرگ‌ترین شفاف‌سازی‌ها در حوزه املاک است که خدمت بزرگی به شهر، شهرداری، مردم و اموال عمومی است.

لیست اموال هنوز از طریق شورای شهر منتشر نشده، اما وب سایت انصاف نیوز جدول کامل این گزارش را منتشر کرده و گفته شده این گزارش، همان گزارشی است که در دست اعضای شورای شهر است و صرفا آدرس برخی املاک که در اختیار برخی نهادهاست بنا به ملاحظاتی از سوی انصاف نیوز حذف شده است. این املاک شامل زمین، خانه، مفازه و مکان‌های اداری است. در جدول منتشره درباره هر ملک برخی جزئیات شرح داده شده است، از جمله نشانی، مشخصات ملک، نام فرد یا موسسه و توضیحی درباره ملک وجود دارد.

براساس این گزارش و اظهارات اعضای شورای شهر تهران دو هزار و ۶۶۲ ملک شهرداری تهران در اختیار افراد حقیقی و حقوقی قرار داشته که از این تعداد حدود یک هزار و ۹۰۴ ملک ضوابط قانونی را کاملا طی نکرده اند و یا در اجرای قانون مماشات یا سهل انگاری شده است.

شهرداری‌ براساس کدام قانون این املاک را واگذار کرده است؟

شهرداری‌ها براساس بند ۶ ماده ۵۵ قانون شهرداری‌ها می‌توانند جهت بهره ‌برداری، املاکی را به افراد حقیقی و حقوقی جهت خدمات بهداشتی، تعاونی، فرهنگی، پرورشگاه، درمانگاه و بیمارستان و از این قیبل کارها واگذار کنند. در این بند، لیستی از کاربری و نوع فعالیتی و استفاده ملک مشخص شده است.

در همین بند تاکید شده که این واگذاری‌ها، باید به تصویب انجمن شهر برسد؛ انجمن شهر در واقع همان شورای شهر فعلی است.

این در حالی است که به گفته افشین حبیب‌زاده، رئیس کمیته نظارت شورای اسلامی شهر تهران در هیچ ‌یک از واگذاری‌های مطرح ‌شده، اثری از رای شورا وجود ندارد و شهرداری بدون مجوز اقدام به واگذاری املاک خود به افراد مختلف کرده بود.

او گفته ۷۰ درصد از واگذاری‌های خلاف قانون در زمان شهرداری محمدباقر قالبیاف صورت گرفته است.

ارزش ریالی و میزان کل مساحت املاکی که واگذار شده مشخص نیست.

آقای حبیب‌زاده چند روز پیش در گفت‌و‌گو با برنامه تلویزیونی تهران۲۰ در شبکه خبر گفته از مجموع ۵۷۸ قطعه از املاک شناسایی شده شهرداری، ۱۸۰ ملک مسکونی به اشخاص مختلف اجاره داده شده که این املاک در مزایده قرار نگرفته بود.

او گفته نیمی از املاک پس گرفته شده و رقم اجاره ‌ها دقیق نیست و به روز نشده است.

گفته شده در مجموع ۴۴۴ ملک با کمک قوه قضائیه تخلیه شده و ۳۰۰ واحد در روند بازپس‌گیری است.

محمود میرلوحی، رییس کمیسیون شهرسازی و معماری شورای شهر تهران نیز، یک‌شنبه گذشته در جلسه شورای شهر تهران گفت ۲۲۵ مورد از این لیست، املاک نجومی است که پول‌های کلانی به حساب کسانی رفته است که هیچ ارتباطی با شهرداری نداشته‌اند. او از اعضای شورای شهر خواست لیست کسانی را که در واگذاری این املاک نقش داشته‌اند به قوه قضاییه ارسال کنند تا مراجع قضایی پیگیر این تخلفات گسترده شوند.

آقای میرلوحی گفته بود حدود هزار مورد از املاک در اختیار سازمان‌‌ها و نهادهای فرهنگی است.

اطلاعات منتشره در هر منطقه چه می‌گوید؟

بر اساس لیستی که در سایت انصاف نیوز منتشر شده، به جز املاکی که در اختیار معاونت اجتماعی شهرداری است چندین نهاد نظامی و انتظامی مثل نیروی مقاومت بسیج، سپاه پاسداران و نیروی انتظامی و هیات‌های مذهبی، مساجد و حسینه‌ها بیشترین سهم را از این املاک به خود اختصاص داده‌اند و در مراتب بعدی مراکز و موسسه‌های فرهنگی، قوه قضاییه و اشخاص حقیقی و حقوقی هستند.

بیشترین تعداد املاک واگذار شده در قالب بند ۶ ماده ۵۵ به ترتیب در منطقه چهار، منطقه یک، منطقه دو، منطقه ۱۵ و منطقه ۱۲بوده است و بیشترین تخلف در مناطق یک، هفت، چهار و ده تهران صورت گرفته است.

ابعاد املاک واگذار شده به افراد و سازمان‌ها از صد متر تا هشت هزار متر مربع عنوان شده است.

در بعضی از مناطق مثل منطقه دو شهرداری مجموع املاکی که واگذار شده به ۲۳ هزار مترمربع می‌رسد.

در این منطقه از املاک بزرگ واگذار شده می ‌توان به یک زمین ۳ هزار و ۱۶۴ متری به مدرسه علمیه مشکوه، یک ملک ۲ هزار و ۵۰۹ متری در اختیار موسسه خیریه عمران مراغه و یک ملک یک هزار و ۵۴۰ متری در اختیار حوزه علمیه امام علی ابن ابیطالب اشاره کرد.

در همین منطقه دو بیش از ۷ هزار و۵۰۰ متر از املاک شهرداری نیز در اختیار قوه قضاییه است. بیش از هزار متر هم در اختیار نیروی مقاومت بسیج است.

در منطقه ۳ شهرداری قوه قضاییه با بیش از ۴ هزار متر بیشترین سهم را در این املاک دارد.

سپاه پاسداران، نیروی مقاومت بسیج، حوزه علمیه و موسسه‌های فرهنگی نزدیک به حکومت هم بخشی از املاک را در اختیار دارند.

در منطقه ۴ شهرداری تهران، هیات‌‌های مذهبی و مساجد سهم زیادی از زمین‌های شهرداری را گرفته‌اند، هیئت الزهرا، هیئت محبان اهل البیت، هیئت محبان الرضا، هیئت رزمندگان شاهرودی‌های مقیم تهران، مکتب الرضا و حسینیه منتظران المهدی، حسینیه انصار الحسین، حسینیه پنج تن آل عبا و مساجد فاطمه الزهرا، هدایت، الرسول و الهادی و مسجد رسول اعظم از جمله مکان‌هایی است که زمین‌های شهرداری را در اختیار دارند.

انجمن جانبازان و نابینایان هم زمین‌هایی در اختیار دارند.

شهرداری منطقه ۶ و نزدیکان شهردار اسبق تهران

حدود ۳۹ ملک شهرداری منطقه ۶ با مساحت حدود سی هزار مترمربع در اختیار افراد و سازمان‌های مختلف است.

سه ملک در اختیار فرهنگستان هنر و موسسه ‌های زیرمجموعه ‌اش است. یک ساختمان هزار و ۳۵۰ متری به نام موزه فلسطین فعال است و بیش از ۴ هزار متر پارکینگ توسط موسسه فرهنگی هنری صبا به موزه تبدیل شده است.

یک ساختمان ۴ طبقه مجموعا به مساحت هزار و ۱۲۳ متر در اختیار مجمع اساتید مسلمان دانشگاه‌ها است. در هیات مدیره‌ این شرکت نام شماری از اصولگرایان و مقام‌های گذشته و نماینده فعلی مجلس به چشم می‌خورد.

پنج هزار و ۵۱۶ متر در اختیار موسسه خانه اندیشمندان علوم انسانی است، اعضای هیات مدیره این موسسه از مشاوران محمدباقر قالیباف بودند.

موسسه خیریه متوسلین امام رضا که همسر محمدباقرقالیباف و بسیاری دیگر از چهره‌های مطرح سیاسی مانند محمدجواد شوشتری، محمدرضا واعظ مهدوی، عباس ایروانی، هادی ایازی و… از اعضای هیات مدیره‌ آن هستند هم بیش از ۳ هزار متر مربع در منطقه ۶ را از سال ۹۲ در اختیار دارد.

گفته می‌شود این موسسه در منطقه یک تهران نیز املاکی در تصرف خود دارد.

هیات رزمندگان اسلام هم حدود ۲ هزار متر زمین را تبدیل به فاطمیه تهران کرده است.

چند نکته از چند منطقه

در سایر مناطق تهران کم و بیش روند واگذاری املاک به سازمان و نهادهای مختلف قضایی، مذهبی و نظامی ادامه داشته است و برای نمونه از میان ۵۳ ملک شهرداری منطقه ۷، به جز املاکی که به پرسنل شهرداری واگذار شده، سپاه پاسداران و بسیج سهم مهمی دارند و حدود هفت هزار متر از املاک در اختیار قوه قضاییه است و بیش از دو هزار متر زمین شامل مسجد، کتابخانه، کافه و… در اختیار هیات امنای مجموعه فرهنگی امام رضا است و هیات آل یاسین هم دو هزار متر مربع دراختیار دارد. سپاه پاسداران علاوه بر ۴ ملک، یک هزار و ۸۰۰ متر تجاری هم در اختیار دارد.

در منطقه ۱۲ بنیاد هفت تیر ۲۲ ملک در اختیار دارد و ۱۲ ملک نیز در اختیار سپاه پاسداران است. ۵ ملک مجموعا به متراژ یک هزار و ۳۲۷ متر در اختیار پایگاه های بسیج، ۴ ملک به مجموع متراژ یک هزار و ۴۳۱ متر در اختیار سپاه مالک اشتر، یک ملک ۶۴۱ متر در اختیار سپاه، هیات محبان العباس، هزار و ۲۳۸ متر برای لشگر عملیاتی محمد رسول الله و یک ملک ۹۴۲ متری دیگر نیز در اختیار سپاه است. ۵ هیئت مذهبی بیش از ۴ هزار متر از املاک را در اختیار دارند.

املاک شهرداری در منطقه ۱۴ بیشتر در اختیار حسینیه‌ها و هیئت‌های مذهبی است و در منطقه ۱۸ شهرداری، سپاه پاسداران یک زمین ده هزار متری را بدون موافقت شهرداری تصرف و برای استفاده پارکینگ دیوارکشی کرده است.

پرونده املاک یک طرف و بدهی شهرداری یک طرف

لیست اموال واگذار شده شهرداری تهران نشان می‌دهد این نهاد بالقوه ثروتمند است. اما همزمان تخمین زده می‌شود، در سال جاری، شهرداری تهران حدود هزار میلیارد تومان هم بدهی دارد. اکنون مشخص نیست باز پس‌گیری اموال چقدر بتواند مشکلات شهرداری را حل کند.

شورای شهر تهران قرار است لیست املاک شهرداری تهران را در دسترس همه قرار دهد.

سخنگوی شورای شهر گفته در حال حاضر طرح تحقیق و تفحص از نحوه واگذاری املاک و مستغلات شهرداری تهران در ۱۰ سال اخیر، در شورا در دست انجام است و شورای شهر اعلام کرده تمام واگذاری‌ها باید با مصوبه این شورا صورت بگیرد.

یک سال از عمر پنجمین شورای شهر باقی است و این شورای با لیستی بلند بالا از املاک ده‌ها هزار متری روبروست. بر اساس آنچه به صراحت اعلام شده بعضی از واگذاری‌ها کاملا روند غیرقانونی داشته است و مجموعه‌ای از نهادها و سازمان های نظامی، قضایی و مذهبی املاک را در اختیار دارند که مشخص نیست این شورا با مدت زمانی که فرصت دارد، چقدر می‌تواند سروسامانی به آنها بدهد و بخشی از بودجه خدمات را از این منابع تامین کند.