اهمیت عضویت حکومت اسلامی در معاهده بریکس- کاظم نیک‌خواه

کنفرانس کشورهای موسوم به بریکس شامل برزیل، روسیه، هند، چین، و آفریقای جنوبی امروز ۲۴ اوت در ژوهانسبورگ پایان یافت. در آخرین ساعات قبل از پایان کنفرانس که به مدت سه روز در جریان بود، رئیس‌جمهور آفریقای جنوبی که ریاست دوره‌ای کنفرانس را به عهده دارد، اعلام کرد که شش کشور جدید به عضویت در بریکس پذیرفته شده‌اند. این کشورها عبارت‌اند از عربستان، آرژانتین، ایران، اتیوپی، مصر، و امارات متحده عربی.
جمهوری اسلامی مدت‌ها بود که تلاش داشت به این پیمان بپیوندند تا از این طریق شاید بتواند خود را از فشارهای بین‌المللی و بحران اقتصادی خلاص کند. اما این رؤیایی پوچ بیش نیست. بریکس یک معاهده اقتصادی نیست. بلکه یک تجمع و دیالوگ و بلوک‌بندی برای مقابله با بلوک کشورهای غربی و به‌ویژه آمریکاست و پیوستن جمهوری اسلامی و دیگر کشورها به آن، برای دیگر کشورها تعهدات سیاسی و اقتصادی ایجاد نمی‌کند. تنها خاصیت آن می‌تواند این باشد که به درجه‌ای انزوای جمهوری اسلامی را تخفیف دهد. اما از این نظر هم اوضاع خیلی روشن نیست. برای نمونه در همین اجلاس اخیر ولادیمیر پوتین نتوانست شرکت کند چون‌که دادگاه کیفری بین‌المللی برای او به‌خاطر جنایات جنگی در اوکراین کیفرخواست صادر کرده است. پوتین ناچار شد با ویدئو در کنفرانس شرکت کند و سخنرانی نماید. حضور جمهوری اسلامی در این اجلاس نیز به معنای پایان‌یافتن انزوای بین‌المللی آن نیست. حتی بحران و فلج اقتصادی حکومت اسلامی نیز با حضور در این مجموعه تخفیف نخواهد یافت. چون‌که کشورهای چین و روسیه کشورهای اصلی این ائتلاف هستند و سال‌هاست که با حکومت اسلامی مراودات تجاری و اقتصادی دارند و با وجود این اقتصاد این کشور در حالت فلج و بحران عمیق است. تغییری دراین‌رابطه قرار نیست صورت گیرد.

از اقتصاد کشورهای اولیه تشکیل‌دهنده بریکس با عنوان اقتصادهای بالنده و در حال ظهور نام‌برده می‌شود. به‌ویژه چین و هند دو کشور اصلی اعضای این مجموعه جایگاه برجسته‌ای در اقتصاد و تجارت جهانی دارند. اما یک مشکل جدی بریکس این است که مسائل اجتماعی و سیاسی عمیقی تقریباً همه کشورهای این ائتلاف را زیر فشار قرار می‌دهد. شکاف‌های طبقاتی و فاصله فقر و ثروت در تمام کشورهای عضو بریکس به نسبت بسیاری از کشورهای دنیا به‌ویژه غرب بسیار عظیم است و این کشورها را آبستن بی‌ثباتی سیاسی جدی کرده و موقعیت آن را در سطح جهان بسیار تضعیف کرده است.عضویت شش کشور نام‌برده در این معاهده، بیشتر حالت سمبلیک دارد و بیش از آنکه به تقویت بریکس منجر شود آن را تضعیف خواهد کرد. تقریباً تمام این شش کشور از بحران‌های جدی ای رنج می‌برند و جمهوری اسلامی از همه بحرانی‌تر و بی‌ثبات‌تر است و اقتصاد آن در حالت فلج و بحران عمیقی قرار دارد که باعث می‌شود اعتبار و موقعیت بریکس بیش‌ازپیش در سطح دنیا تضعیف شود.

بهر رو نه بریکس و نه قطب غربی آن موسوم به گروه هفت، از نظر سیاسی و اقتصادی و اجتماعی معجون‌های یکدستی نیستند و کشورهای عضو آنها تناقضات ویژه خود را دارند. دنیای موجود دنیای یک‌قطبی و دوقطبی نیست.مناسباتی پیچیده دولت‌ها و کشورها را از هم دور و به هم نزدیک می‌کند. از طریق معاهدات رسمی دولت‌هانمی‌شود موقعیت کشورها و دولت‌های جهانی را رصد کرد. مردم و مبارزات آنها تقریباً در همه جای دنیا نقش برجسته‌تری در سیاست پیدا کرده‌اند. کشورهای بریکساز این زاویه نقطه‌ضعف‌های جدی ای دارند که به‌سادگی نمی‌توانند خود را از آنهاو بحران‌هایی که به دنبال خواهند داشت، خلاص کنند.اعضای جدید این بحران‌ها را تشدید خواهند کرد.