ترجمه مصاحبه روزنامه کلاسه کامپنKlassekampen (مبارزه طبقاتی) نروژ با رضا شرکانلو در مورد آثار منصور حکمت

رضا شرکانلو میگوید در سالهای ۱۹۹۱ و ۱۹۹۲ در سراسر جهان اعلام کردند که سوسیالیسم و کمونیسم شکست خورده است و ایده کمونیسم که “قاعدتا” همیشه به دیکتاتوری می انجامید به حاشیه رانده شده است. در این دوره است که منصور حکمت پرچم سوسیالیسم را بلند میکند و بر حقانیت و اهمیت مارکس تاکید میکند. رضا در مورد منصور حکمت (۱۹۵۱_۲۰۰۲) تئوریسین و پراکتیسین سوسیالیست مشتاقانه توضیح میدهد.خود او آثار منصور حکمت را بعد از مرگش مطالعه کرده است و معتقد است که آثار منصور حکمت باید در میان مردم نروژ معرفی و خوانده شود و جایی در توپخوانه ادبیات چپ نروژ داشته باشد.
شرکانلو از منصور حکمت نقل میکند که وظیفه سوسیالیستها نیست که توضیح دهند چرا آلبانی، اتحاد شوروی و چین هیچ ربطی به سوسیالیسم و کمونیسم ندارند.
منصور حکمت در کتاب مارکسیسم و جهان امروز که رضا شرکانلو برای قرارگرفتن در مجموعه آثار و توپخوانه ادبیات چپ معرفی کرده است با تئوری و با مثالهایی توضیح میدهد که شکست بلوک شرق، شکست سوسیالیسم نیست. منصور حکمت ایده عدم شکست سوسیالیسم را زمانی مطرح میکند که ایده سوسیالیسم از هر طرف مورد حمله قرار داشت.او این ایده را زمانی به کرسی مینشاند که همزمان بایددر مقابل حکومت ایران بایستد، حکومتی که مخالفین را تنها به جرم حمل یک نشریه کمونیستی اعدام میکرد.
همه باید این کتاب را بخوانند.
هفته آینده هیات دوران روزنامه کلاسه کامپن(Klassekampen ) آثار منتخب شده به توپخوانه چپ را در کتابخانه مرکزی اسلو اعلام خواهد کرد.
در طول تابستان و پاییز خوانندگان این روزنامه جزوات و کتابهایی را برای انتخاب در توپخوانه چپ معرفی کرده اند. در صفحه انترنتی کلاسه کامپن خوانندگان این روزنامه میتوانند به کتابهای مورد علاقه خود رای دهند.
یکی از ۴۰۵ کتاب معرفی شده کتابی است که رضا شرکانلو معرفی کرده است.
کلاسه کامپن در منزل او در اسلو، جایی که همراه همسر و دو فرزند خردسالشان زندگی میکنند رضا را ملاقات میکند. قفسه های کتاب این خانواده پراست از کتابهای مختلف به زبانهای نروژی، انگلیسی و فارسی از ادبیات سیاسی و فلسفه گرفته تا رمان و ادبیات کودکان. این فقط بزرگسالان نیستند که این کتب را میخوانند بلکه ظاهرا کودکانشان هم با علاقه در خواندن شریک هستند. بر دیوار اتاق پذیرایی دو عکس بزرگ از کودکانشان دیده میشود که در حال مطالعه هستند!
شرکانلو کارشناس ارشد مهندسی می‌باشد که هم در ایران و هم در نروژ تحصیل کرده است. او در اواخر دهه ۹۰میلادی از ایران به نروژ مهاجرت کرده است. شرکانلو در شرکت راه آهن نروژ به عنوان مدیر ارشد پروژه کار میکند و همزمان در میان جریانات چپ و اپوزسیون مخالف رژیم ایران در نروژ فعال است.
شرکانلو معتقد است که منصور حکمت به ما یاد آوری میکند که ریشه سوسیالیسم چیست. حکمت میگوید که نقد ریشه ای سیاسی و اقتصادی سرمایه داری برای آزادی بشریت مهم و تعیین کننده است.
شرکانلو اضافه میکند دلیل اینکه من معتقدم که مردم نروژ و همه انسانهای دیگر باید/ترجیحا حکمت را بخوانند این است که نوشته های او به یک جغرافیای مشخص تعلق ندارد.
زمانی که اعتقاد به سوسیالیسم به شدت ضعیف شده بود منصور حکمت اعلام کرد که سوسیالیسم همچنان زنده و لازمه رهایی بشریت است. او(حکمت)میگوید که ما نباید ریشه سوسیالیسم را که مهمترین آن نقد اقتصادی سرمایه داری است را فراموش کنیم. این لازمه آزادی و استقلال انسانها است. از منصور حکمت و تئوریهایش در ایران و خاورمیانه به خوبی استقبال میشود. او در اوایل دهه ۱۹۸۰ حزب کمونیست ایران را پایه گذاری میکند.
شرکانلو معتقد است که حکمت هم تئوریسن و هم عملگرا بود. اینکه چگونه میتوان حزبی را تاسیس کرد که هم نقشه مند، هم مدرن و هم سوسیالیستی باشد، حزبی که معتقد است راه سومی هم وجود دارد؟ حکمت آستینها را بالا زد و این کار را کرد.
ژورناست مصاحبه کننده: آیا نظریات مشخص و مخصوصی از حکمت هست که شما معتقد هستید مناسب حال چپ جامعه ما است؟
شرکانلو: سوسیال دمکراسی -که شاید بهترین آلترناتیو حکومت سیاسی سیستم موجود باشد که انسان‌ها بدست داده‌اند در نروژ هم زیر ضرب و حمله می‌باشد. سوسیال دمکراسی موجود در اسکاندیناوی همان چیزی نیست که اولاف پالمه(نخست وزیر مشهور سوسیال دمکرات سوئد که در سال ۱۹۸۶ میلادی در استکهلم ترور شد)و اینار گرهاردسن (که جمعا بیش از ۱۷ سال نخست وزیر نروژ بعد از جنگ جهانی دوم بود و لقب “پدرنروژ” را دارد ) فکر می‌کردند و میخواستند. مشاهده میشود که چگونه فاصله طبقاتی در کشور کوچک و ثروتمند نروژ زیاد شده است. این نظر نیست واقعیت قابل مشاهده است.
نپذیرفتن چهارچوب
شرکانلو معتقد است که ماحتی در نروژ هم آزادی کامل سیاسی و اقتصادی را بدست نیاورده ایم. تعداد دفعاتی که ما به همراه بچه‌ها میتوانیم به تئاتر برویم رابطه مستقیم با کلفتی کیف پول من دارد. من آزادی انتخاب ندارم. مهم نیست که امکان رفتن به تئاتر وجود دارد. هر چند که من چیز زیادی برای گلایه کردن ندارم، ولی کسانیکه تحصیلات و یا سطح حقوق من را ندارند در مقایسه با من از امکانات متفاوت تری برخوردارند. به همین سادگی.
این یادآوری همان نظر و مکتب علمی قدیمی است که باید واقعیت دیگری را پذیرفت. حکمت نشان داده و ثابت می‌کند که این امکان پذیر است، به عقیده شرکانلو.

• بشر امروزی به اندازه کافی تکنولوژی، وسایل و پول در اختیار دارد که بتوان فقر را همین امروز ریشه کن کرد و از بین برد. از زمانیکه تو و من شروع به این مصاحبه کردیم، بطور متوسط هر ۵ ثانیه یک کودک بخاطر عدم دسترسی به دارو به ارزش فقط پنج کرون نروژ( معادل نیم دلار) مرد! آیا ما این داروها را نداریم؟ خود شرکانلو به سوالش جواب داده و تاکید می‌کند که صد البته که داریم، و ادامه داده:
  ولی چپ امروز را مجبور به ارائه راه حل در قالب و با مفروضات سرمایه‌داری امروزی می‌کنند . انقلابی بودن یعنی عدم پذیرش چهارچوبهای حاکم و حاکمیت امروزی. اینکه راه حل و سیستم سیاسی دیگری هم وجود دارد که انسان‌ها واقعا آزاد و‌ برابر خواهند بود.
  منتشر شده در روزنامه چپ و سراسری کلاسه کامپن(مبارزه طبقاتی) نروژ
  مصاحبه کننده و نویسنده متن نروژی: Selma Stormyren Larsen ژورنالیست
  ترجمه از نروژی به فارسی: صابر رحیمی