در باره استخدام مزدوارن سوری برای جنگ در اوکراین

• بخش مانیتورینگ بی‌بی‌سی:درباره اقدام روسیه در استخدام سوری‌ها برای اعزام به جنگ اوکراین چه می‌دانیم؟

گزارش‌های متعددی در مورد تلاش برای جهت استخدام و آماده کردن جنگجویان خارجی، به خصوص سوری‌ها، برای پیوستن به نیروهای روسی در جنگ اوکراین منتشر شده است.

از جمله منابعی که اخبار استخدام نیروی مزدور در سوریه را منتشر کرده‌اند رسانه‌های مرتبط با گروه‌های مخالف حکومت این کشور هستند که گزارش‌های خود در این زمینه را همراه با جزئیاتی در مورد محل استخدام و گروه‌های فعال در این زمینه منتشر کرده‌اند.

روز ۱۱ مارس، سرگئی شویگو، وزیر دفاع روسیه، اظهار داشت که روس‌ها بیش از ۱۶۰۰۰ هزار درخواست از “داوطلبان” پیوستن به نیروهای این کشور در جنگ اوکراین دریافت کرده که شمار متقاضیان از خاورمیانه بیش از نقاط دیگر بوده است. وی گفت که روسیه “حق دارد به این درخواست‌ها پاسخ مثبت بدهد.”

ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه، نیز در جلسه‌ای در مورد جنگ اوکراین که مستقیما از شبکه تلویزیونی آن کشور پخش می‌شد نظر وزیر دفاع در مورد استفاده از “نیروهای داوطلب خارجی” را به خصوص کسانی که برای دستمزد داوطلب نشده‌اند تایید کرد.

در مورد استخدام در سوریه چه گزارش شده است؟

در میان گزارش‌های مربوط به تلاش روسیه برای استخدام نیروی در سوریه، گروه دیده‌بان حقوق بشر سوریه مستقر در بریتانیا – که اطلاعات درباره تحولات سوریه را از شبکه‌ ارتباطات خود در داخل آن کشور تهیه می‌کند – در ۱۳ مارس گفت که تا آن زمان هیچ شهروند سوری برای جنگ در اوکراین این کشور را ترک نکرده است.

با این حال، رامی عبدالرحمن، مدیر این گروه گفته است که تاکنون بیش از ۴۰,۰۰۰ نفر در سوریه برای جنگ به نفع روسیه در اوکراین “در ازای دریافت منافع و امتیازات مالی” ثبت نام کرده‌اند.

چند روز پیشتر او گفته بود که اقدام برای استخدام نیروی نظامی تا کنون منحصر به “ثبت نام” متقاضیان در مناطق تحت کنترل دولت سوریه بوده است.

در کنار تمرکز بر تلاش روسیه برای جلب نیرو، رسانه‌های داخلی سوریه در اوایل این ماه از تلاش هر دو طرف جنگ برای استخدام سوری‌ها در جنگ اوکراین خبر دادند.

در این زمینه، یک سازمان غیردولتی سوریه در کنار اقدامات روسیه در این زمینه، گفت که برخی گروه‌های مخالف دولت سوریه برای “ثبت نام داوطلبان برای کمک به اوکراین، بدون حمایت رسمی دولت ترکیه” فعال بوده‌اند که به تلاش قبلی دولت ترکیه در انتقال جنگجویان سوری به بعضی صحنه‌های درگیری از جمله لیبی اشاره دارد.

رسانه‌های مرتبط با اپوزیسیون سوریه مشکلات اقتصادی مردم این کشور را انگیزه تلاش دیگران برای جلب نیرو برای اعزام به جنگ‌های خارجی عنوان کرده‌اند.

رسانه های دولتی سوریه چه می‌گویند؟

این رسانه‌ها در مورد ثبت نام جنگجویان سوری برای حمایت به روسیه در جنگ اوکراین گزارشی منتشر نکرده‌اند.

با این حال، آنها به طور برجسته اخبار تظاهراتی را گزارش کرده‌اند که به گفته آنها در سراسر سوریه در حمایت از حمله روسیه به اوکراین برگزار شده است. رسانه‌های مخالف می‌گویند که این تظاهرات توسط دولت سازماندهی شده است.

فیلم‌های منتشر شده در مورد این تظاهرات نشان می‌دهد که بعضی از شرکت‌کنندگان اونیفورم جنگی پوشیده‌اند و روی بعضی از خودروها حرف Z – نماد حمایت از حمله روسیه به اوکراین- نقش بسته است.

البته رسانه‌های دولتی سوریه روایت روسیه در مورد جنگ را عینا منعکس می‌کنند. مثلا اظهارات مقامات روسی در روز ۹ مارس را منتشر کردند که گفته بودند ممکن است نیروهای دولتی اوکراین در نزدیکی خارکیف به یک حمله با “پرچم دروغین” مبادرت ورزند و آن را به روسیه نسبت دهند.

چه کسانی و در کجا جذب می‌شوند؟

گزارش‌های رسانه‌های مخالف و گروه دیده‌بان حقوق بشر سوریه حاکی از تلاش برای استخدام نفرات در مناطق مختلف تحت کنترل دولت در سراسر سوریه بوده که توسط نیروهای مسلح مختلف صورت می‌گیرد.

برخی از مکان‌های ذکر شده در این گزارش‌ها- از جمله حومه دمشق و استان دیرالزور در شرق – نقاطی هستند که دولت سوریه اخیرا برنامه بازگشت و اسکان افراد محلی را تحت عنوان “برنامه آشتی” به اجرا گذاشته است.

هدف این برنامه بازگرداندن افراد تحت تعقیب دولت از جمله مخالفان سیاسی و فراریان از خدمت سربازی به مناطق تحت کنترل دولت است.

گزارش‌ها حاکی از آن است که جنگجویان متعلق به گروه‌های شبه‌نظامی و همچنین نفراتی از تیپ ۲۵ ارتش و سپاه پنجم تحت حمایت روسیه جذب برنامه استخدام نیروی محلی شده‌اند.

چگونه این گزارش ها با تحولات محلی سوریه مطابقت دارد؟

سپاه پنجم که تلاش موثری برای استخدام نیرو در پی اجرای “برنامه آشتی” در سراسر سوریه به اجرا گذاشته، یک واحد ارتش این کشور است که مستشاران روسی آن را آموزش داده‌اند.

این سپاه چند سال پیش با هدف تقویت ارتش سوریه تشکیل شد و به استخدام نفرات از جمله فراریان ارتش سوریه و شورشیان سابق در استان درعا در جنوب پرداخت. این افراد در سال ۲۰۱۸ با میانجیگری روسیه دست از جنگ با دولت برداشتند و روسیه آنان را برای پیوستن به سپاه پنجم استخدام کرد.

آیا روسیه برای درگیری‌های قبلی هم در سوریه سرباز استخدام کرده است؟

ین اولین بار نیست که روسیه – یا سایر کشورها – برای استخدام جنگجویان مزدبگیر جهت اعزام به صحنه‌های جنگ در نقاط مختلف به سوریه روی آورده‌اند.

گزارش‌های متعدد حاکی از آن است که در جریان آخرین درگیری شدید در لیبی که از آوریل ۲۰۲۰ تا تابستان ۲۰۲۱ ادامه داشت، روسیه به طور گسترده به استخدام نفرات در سوریه و اعزام آنان به لیبی مبادرت ورزید.

این اقدامات روسیه باعث شد تا رهبران جامعه دروزی در جنوب سوریه در صدد مقابله با آن برآیند و با انتقاد از وجود شبکه‌های استخدام جنگجو در دمشق، سویدا و لاذقیه در ساحل غربی این کشور، این تلاش را به منزله سوء‌استفاده از شرایط دشوار زندگی در سوریه توصیف کنند.

در اواخر سال ۲۰۲۰، منابع محلی و مخالفان دولت سوریه از برنامه روسیه برای استخدام سوری‌ها و اعزام آنان به ونزوئلا جهت حفاظت از تاسیسات نفتی و معادن طلای آن کشور در جریان اعتراضات مخالفان دولت خبر دادند. آنها گفتند که استخدام این افراد توسط یکی از همان شرکت‌هایی صورت می‌گرفت که پیشتر در سویدا تاسیس شده بودند تا نیروهای سوری را استخدام و برای جنگ به لیبی بفرستند.