روزنامه شرق:روز کارگر و معلم زير سايه کرونا

امسال روز اول ماه مي، روز جهاني کارگر، با 12 ارديبهشت و روز معلم مصادف شده است. هم‌زماني اين دو روز در شرايطي است که کارگران و معلمان از جهات بسياري همدرد به شمار مي‌روند. سه ماه پس از حمله ويرانگر ويروس کوويد 19 و عالم‌گيرشدن اين حمله و تلفات آن در ماه‌های گذشته، هم مدارس تعطيل شده و هم فعاليت مراکز توليدي و خدماتي در سراسر جهان و کشور ما متوقف شده يا به‌صورت نيمه‌تعطيل درآمده است. گفته مي‌شود بيش از 200 ميليون کارگر در جهان بي‌كار شده‌اند. در بسياري کشورها که دولت‌ها حامي سرمايه‌داران هستند، تمام تلاش‌ها براي اين‌ است که صاحبان سرمايه ضرر نکنند و کمتر به فکر زندگي کارگران هستند. شمار کارگران بي‌كارشده در ايران نيز اعداد بالايي را نشان مي‌دهد؛ اگرچه برخي کارگران بي‌كار‌شده در ايران از حقوق دوران بي‌كاري استفاده مي‌کنند ولي با تقريب حداکثري، اين گروه 20 درصد از کارگران بي‌كار شده بوده‌اند که از بيمه بي‌كاري برخوردارند. اکثر قريب‌به‌اتفاق کارگران بي‌كارشده در کشور ما به کارهايي مشغول بودند که به‌ندرت مشمول استفاده از مزاياي قانون کار و بيمه بي‌كاري هستند و از اين حق محروم‌اند. افزون‌براين هيچ چتر حمايتي‌ای نيز بر سر زندگي اين کارگران سايه نمي‌اندازد. از آن‌سو حقوق و مزاياي دريافتي کارگران در شرايط معمول هم به حدي نيست که سبد معيشت کارگران را پر کند يا به آن اندک رونقي دهد؛ چه رسد به اينکه کارگران بتوانند بخشي از مزد اندک خود را براي روزهايي چون دوران کرونا پس‌انداز کنند. زندگي اقتصادي معلمان نيز که آموزش فرزندان و نوباوگان اين زادبوم را بر عهده دارند، بهتر از وضع کارگران نيست. کشتي اقتصاد بيمار ايران که در گرداب تحريم اقتصادي و کسادي بازار توليد و عقب‌ماندن کشور از رشد و توسعه متوازن گير کرده است، هرسال معلمان و کارگران را به‌عنوان زحمتکشان جامعه، زير بار مشکلات زندگي قرار داده است. همه‌گيري ويروس کرونا و گسترش آن در کشور فقط مراکز توليدي و خدماتي را هدف قرار نداد بلکه موجب تعطيلي تمام مدارس شده و همين امر موجب بي‌كاري بخش عمده‌اي از معلمان حق‌التدريسي مدارس دولتي و معلمان مدارس به‌اصطلاح غيرانتفاعي و آموزشگاه‌هاي آزاد و مؤسسات آموزش زبان و… شده است. اين گروه از معلمان نيز مانند کارگران بخش‌هاي مختلف توليدي، کشاورزي و خدماتي از بيمه بي‌كاري و همه مزاياي کار محروم هستند. افزون‌براين، چون تعطيلات مدارس به پايان سال تحصيلي متصل مي‌شود، اين گروه از معلمان با هفت ماه محروميت از دريافت حقوق و مزايا مواجه خواهند بود. درحالي‌که اگر طبق اعلام وزارت آموزش‌و‌پرورش، شهريه‌هاي پرداختي اين‌گونه مدارس مسترد نمي‌شود، بايد حقوق اين گروه از معلمان در ماه‌هاي اسفند تا خرداد نيز پرداخت شود. وانگهي با وجود اینکه مسائل اقتصادي بيشترين مباحث رسانه‌ها را به خود اختصاص مي‌دهد، اشخاص زيادي از سياست‌مداران، عالمان و کارشناسان اقتصاد تا کاسبان و صاحبان مشاغل به‌ندرت درباره حقوق، مزد و مزايا و مسائل کارگران و ديگر اقشار زحمتکش کشور سخني به ميان مي‌آورند. 

در فقدان انجمن‌هاي صنفي و سنديکايي قدرتمند، گاهي دفاع از حقوق کارگران و فريادهاي کارگران و دادخواهي آنان، تحمل نمي‌شود و مدافعان حقوق آنان از دانشجويان و معلمان و کارگران و روزنامه‌نگاران صرفا به جهت علاقه‌مندي به گرامیداشت روز کارگر و مطالبه اين حقوق، با برخوردهايي مواجه مي‌شوند.
افزايش سرسام‌آور قيمت کالا و خدمات و کاهش قدرت خريد مردم و مشکلات زندگي اقتصادي و گرفتاري‌هاي همه‌گيري بيماري کرونا از ديگر مشکلاتي است که گزند آن بر زندگي فرودستان سايه انداخته است. فشار اقتصادي بيش از هر طبقه و قشري بر گرده کارگران به‌عنوان نيروهاي مولد جامعه و معلمان به‌عنوان سازندگان مديران و نيروي کار فرداي کشور وارد مي‌شود. در همه کشورها قبل از اينکه اين مشکلات به تنش اجتماعي و ريزش برآمده از آن تبديل شود، چاره‌جويي مي‌شود. انکار دردهاي مردم و معالجه‌نکردن آن، نه درد را کاهش مي‌دهد و نه علاج بيماري است. مبارزه بر ضد فقر اقتصادي، نابرابري و بي‌عدالتي اجتماعي و برداشتن موانع حق برخورداري از يک زندگي شرافتمندانه و احترام به شأن و منزلت انساني جز به‌صورت دسته‌جمعي و سازمان‌يافته قابل‌پیگیری نيست و ازاین‌رو حق تشکيل انجمن‌هاي صنفي و سنديکايي از اهم حقوق و آزادي‌هاي مدني براي همه افراد جامعه به‌ويژه کارگران و معلمان است. کشور توسعه‌يافته و دموکراتيک، از وجود اتحاديه‌هاي مستقل کارگري و معلمان و فعاليت آزاد آنان سود مي‌برد. قانون اساسي کشور و مقاوله‌نامه‌هاي سازمان بين‌المللي کار حق تشکيل نهادهاي مستقل صنفي و سنديکايي، حق برخورداري از امنيت در انجام فعاليت‌هاي صنفي و سنديکايي را پذيرفته و بر آن تأکيد کرده است. خواسته معلمان و کارگران به دليل نبود تشکل‌هاي قدرتمند، به‌صورت خودجوش و در مناسبت‌هايي مانند روز کارگر و روز معلم به گوش مسئولان مي‌رسد. انتظار به‌حق اين است که به اين رفتارهاي مدني و قانوني، با جنبه غیرامنيتي نگريسته نشود. رخدادهايي مانند آنچه در روز اول ماه مي ‌(روز کارگر) سال 1398 در مقابل مجلس شوراي اسلامي اتفاق افتاد، زيبنده کشور نيست. اگر طبق قانون اساسي، انجمن‌ها و سنديکاهاي کارگران و معلمان به رسميت شناخته شود و مطالبات کارگران و معلمان از اين طريق (نمايندگان صنفي) مطرح شود، احتياجي به تعقيب و مجازات آنان نخواهد بود. سنجش سودوزيان اين نوع اتفاقات، ملاک خوبي براي ايجاد فضاي مناسب فعاليت براي اين اقشار است.صالح نيک‌بخت . حقوق‌دان