سوسیالیسم و انسانیت

(این پرسش و پاسخ  اولین بار در انترناسیونال ۶۵۲ بتاریخ ۲۸ اسفند ۹۴ منتشر شد)  

انترناسیونال: اساس سوسیالیسم انسان است یکی از شعارهای حزب کمونیست کارگری است که در واقع منصور حکمت آنرا بیان کرده است. آیا این تعریف متفاوتی از سوسیالیسم است؟

حمید تقوایی:خیر، این تعریف متفاوتی از سوسیالیسم نیست بلکه تاکید بر خصلت و خصوصیت پایه ای و جوهر سوسیالیسم است. سوسیالیسم بر لغو استثمار و مالکیت خصوصی بر وسائل تولید و نفی هر نوع تبعیض طبقاتی مبتنی است و این یعنی  محور قرار دادن انسان و انسانیت در اقتصاد و فرهنگ و سیاست و کلیه مناسبات و روابط اجتماعی.

جامعه سرمایه داری انسانی نیست، طبقاتی است. اساس نظم سرمایه داری استثمار و سودآوری هر چه بیشتر و تامین منافع اقلیت مفتخور حاکم است. امروز ثروت سرمایه دارانی که کمتر از یک درصد جمعیت دنیا را تشکیل میدهند باندازه دارائی نود درصد ساکنین کره ارض است و در همه کشورها دولت و ارتش و قوانین و فرهنگ مسلط در دست و در خدمت این یک درصد قرار دارد. فرهنگ و ارزشهای حاکم بر این جوامع، مذهب و ناسیونالیسم و قومپرستی و آب و خاک پرستی و پدرسالاری و تبعیض جنسیتی و غیره همه بازتاب و ناشی از تبعیض طبقاتی و حافظ آن است.

در برابر و در نفی این وضعیت، سوسیالیسم بر هویت اجتماعی و جهانشمول انسانها تاکید میکند. انسان موجودی است اجتماعی. بقای نسل بشر در طول تاریخ، زبان و فرهنگ و تمدن و دستاوردهای علمی و تکنولوژیک و هنری انسان و حتی فیزیولوژی انسان همه حاصل زندگی اجتماعی و کار و تولید اجتماعی او است. اقتصاد، سیاست و فرهنگ سوسیالیستی بر این واقعیت پایه ای، یعنی هویت اجتماعی و جهانشمول انسانی، مبتنی است.

از نظر اقتصادی سوسیالیسم با لغو استثمار و مالکیت خصوصی بر وسائل تولید  و با محور قرار دادن تامین نیازها و رفاه همه شهروندان  و تحقق کنترل کل جامعه بر وسائل و پروسه تولید، از جامعه مدنی – آخرین شکل جوامع طبقاتی-  فراتر میرود و به جامعه انسانی میرسد.

از نظر سیاسی در سوسیالیسم همه شهروندان از طریق شوراها و ارگانهای نوع شورائی مستقیما درسیاست گذاریها و تصمیمگیریها و اجرای آنها دخیل و سهیمند. حکومت در جامعه سوسیالیستی نه ابزار سلطه طبقاتی بلکه  ارگان اداره امور جامعه بوسیله خود مردم است.

از لحاظ  فرهنگی سوسیالیسم در مقابل و در نفی هویت تراشی های ملی و قومی و مذهبی و نژادیرایج در جوامع امروز، هویت انسانی ونوعدوستی و احساس و درک مشترک از غم و شادی و خوشبختی و بدبختی و ارزشهای مشترک و جهانشمول انسانی را قرار میدهد و بر هویت اجتماعی و منافع و آمال و ارزشهای مشترک همه انسانها در سراسر جهان تاکید میکند.

“اساس سوسیالیسم انسان است” بیان فشرده و موجز واقعیات فوق است. “اساس سوسیالیسم انسان است” اعلام میکند سوسیالیسم از نظر اقتصادی، سیاسی و فرهنگی بر تاریخ جوامع طبقاتی و مناسبات و معیارها و ارزشهای ضد انسانی آن نقطه پایان میگذارد و به معنی واقعی و دقیق کلمه تاریخ جوامع انسانی را آغاز میکند.