روزنامه شرق: چهار سال از زمان فیلترینگ تلگرام به دستور بازپرس شعبه دوم دادسرای فرهنگ و رسانه با هدف قطع دسترسی ایرانیان به تلگرام تهران میگذرد. در طول این مدت بارها در خصوص اثرگذاری این کار سؤالاتی مطرح شده است و این سؤال مطرح است که فیلترینگ تلگرام تا چه اندازه مانع از استفاده از آن شده است.
اما امروز و پس از 4 سال از گذشت فیلترینگ تلگرام، چقدر از این پیامرسان استفاده میشود؟
رجوع به نظرسنجیهای ایسپا در این زمینه حاوی اطلاعات قابل توجهی است؛ بر اساس نظرسنجی ایسپا، پیش از فیلترینگ تلگرام، حدود 60درصد از مردم ایران از آن استفاده میکردند و این امر حدود 2 سال پس از آغاز فیلترینگ به 42 درصد رسیده بود. آخرین نظرسنجی ایسپا در تیرماه 1400 نیز حاکی از آن است که 40 درصد از ایرانیان همچنان از تلگرام استفاده میکنند.
نتایج این دادهها و نظرسنجیها نشان میدهد که اگرچه فیلترینگ تلگرام باعث کاهش استفاده از آن شده، اما فیلترکنندگان آن به هدف اصلی خودشان، یعنی قطع دسترسی ایرانیان به تلگرام، نرسیدهاند و تاکنون بسیاری از ایرانیان، حدود 40 درصد از آنها، همچنان از تلگرام استفاده میکنند. البته در طول این 4 سال و به دنبال کاهش استفاده از تلگرام، استفاده از واتساپ و اینستاگرام افزایش قابل توجهی یافته و این دو پلتفرم بیشترین استفاده را در میان ایرانیان داشته است؛ استفاده روزافزون از واتساپ در حالی که امکانات آن به مراتب از تلگرام کمتر است را میتوان ناشی از فیلتر بودن تلگرام دانست.
نشانههای دیگری برای شکست فیلترینگ تلگرام نیز میتوان ذکر شد. به دنبال فیلترینگ تلگرام، بسیاری از مسئولین و رسانههای حکومتی به پیامرسانهای داخلی و سایر شبکههای اجتماعی کوچ کردند و به صفحات تلگرامی خود را بستند. اما حالا با گذشت 4 سال از فیلترینگ تلگرام، شاهد بازگشت بسیاری از آنها به تلگرام هستیم. در این میان میتوان به صفحات تلگرامی ابراهیم رئیسی و محمد باقر قالیباف و فعالیت رسانههای خبرگزاری فارس و تسنیم اشاره کرد. اما نکته جالب، فعالیت کانال تلگرامی «اخبار عدلیه» در تلگرام است که اخبار قوه قضائیه را پوشش میدهد و این در حالی است که دستور فیلتر تلگرام توسط یکی از بازپرسهای دادسرای فرهنگ و رسانه صادر شده بود.
بر اساس بررسیهای صورت گرفته، در طول یک ماه گذشته به طور میانگین، مطالب 5 کانال بیش از 150هزار بازدید داشته است که بیشترین آن برای کانال ورزش 3 با نزدیک به 300هزار بازدید و کانال خبر فوری (قرمز رنگ) با 255هزار بازدید است؛ بازدید بالای این کنالهای تلگرامی در هر روز به خوبی بیانگر میزان نفوذ تلگرام در میان ایرانیان است.