همه جنجال‌های «ایران‌مال» و علی انصاری

فردی که با مقامات سیاسی از حسن خمینی گرفته تا غلامعلی حداد عادل رابطه دارد و بسیاری از مقام‌های جمهوری اسلامی نیز از این مجتمع تحت تملک او بازدید کرده‌اند.

بازار بزرگ ایران، ایران مال، همچنین موضوع افزایش مجتمع‌های خرید لوکس در تهران را مطرح کرده است.

تاریخچه پاساژهای تهران به دهه ۱۳۲۰ خورشیدی برمی‌گردد. پس از پاساژ نادری، پاساژ شیروانی، ساختمان پلاسکو، ساختمان آلومینیوم، پاساژ کویتی‌ها و … یکی پس از دیگری در این شهر پیدا شدند.

اما کلمه «مال» در حدود یک دهه اخیر بیشتر کاربرد پیدا کرده و برای مراکز لوکس مورد استفاده قرار می‌گیرد. مجموعه‌ای از فروشگاه، رستوران، سینما و فروشگاه‌های برخی برندها.

این مراکز همچنین به پاتوقی برای جوانان تبدیل شده و در خرداد ۹۵ گردهمایی دهه هشتادی‌ها در مرکز خرید کوروش شکل گرفت.

در مقابل منتقدان می گویند در دو دهه اخیر یک طبقه جدید در ایران به وجود آمد که «طبقه متوسط مدرن‌زده و مصرف‌گرا» است و این «مال‌ها» نمادی از این طبقه است. از نگاه منتقدان همچنین مجتمع‌های این چنینی حاصل فساد در اقتصاد ایران است و بیشتر از منابع بانک‌ها ساخته می‌شوند نه منابع خصوصی.

«ایران‌مال» که در منطقه تازه‌ساز غرب تهران واقع شده، با مال‌هایی که در گذشته در ایران ساخته شده‌اند، متفاوت است.

استفاده از سالن‌های سینمای این مجموعه به عنوان یکی از سالن‌های سی و هفتمین جشنواره فیلم فجر در بهمن ماه امسال، و سپس راه‌اندازی شعبه‌ای از یکی از فروشگاه‌های زنجیره‌ای مشهور تهران، پای تعداد زیادی از شهروندان تهران را به این مجموعه باز کرد.

چند بخش مجموعه، از جمله کتابخانه و بازار سنتی، برای بازدید آزاد گذاشته شده و همین بخش‌هاست که در تصاویر کاربران اینستاگرام دیده می شود؛ تالار کتابخانه‌ای عظیم با دیوارها، قفسه‌ها و میز و صندلی چوبی، که لوسترهای اشرافی و فرش دستباف بسیار بزرگی آن را تزیین کرده است.

این مجتمع در منطقه ۲۲ واقع شده است؛ این همان منطقه‌ای است که به گفته برخی کارشناسان، برج‌هایش مسیر تنفس تهران را مسدود کرده؛ منطقه‌ای که پس از ساخت یک دریاچه تفریحی، قرار شد به مرکز گردشگری تهران تبدیل شود و قیمت املاک آن بالا رفت. امروز قیمت هر متر آپارتمان در این منطقه دستکم ۱۰ میلیون تومان است.

سازندگان این مرکز تجاری بزرگ سعی دارند آن را به رقیبی برای برج خلیفه، دبی مال و برج العرب تبدیل سازند. حتی ادعا دارند که از مراکز تجاری بزرگ چین، مرکز The Trafford Center انگلستان و Mall of America بزرگ‌تر است.

ساخت این مجموعه در سال ۱۳۹۰ آغاز شده و هنوز تکمیل نشده است. چنین مجموعه‌ای با ۳۲ هکتار مساحت، می‌تواند هر روز جمعیت بزرگی را به انتهای بزرگراه همت (خرازی) بکشاند؛ مسیری که یکی از شاهرگ‌های اتصال تهران به کرج است. دسترسی به این مجموعه تنها با خودروی شخصی یا تاکسی امکان پذیر است.

منطقه ۲۲ تهران اما پیش از این تغییرات جزو محلات «پایین شهر» تهران محسوب می شده و این تغییرات بافت این منطقه را دچار تغییر کرده است.

نام علی انصاری، مالک پاساژهایی همچون بازار آهن، بازار مبل ایران و بازار موبایل ایران، در پروژه «ایران‌مال» هم هست. سایت اینترنتی ایران مال، او را «عضو هیئت امنای بازار بزرگ ایران» معرفی می‌کند.

می‌توان گفت که آخرین مرکز خریدی که انصاری ساخته، از لحاظ تاثیرات کالبدی و اجتماعی، بیش از همه به بازار مبل شباهت دارد؛ بازاری که بازار کار و بافت فرهنگی منطقه یافت آباد را دگرگون کرده است. علی انصاری، خودش ایران مال را «سازه تمدنی» می‌خواند.

بحث‌های بسیاری پیرامون تخلفات مالی این پروژه مطرح است. چنانچه رسانه‌های ایران نوشته اند، علی انصاری از منابع بانک آینده برای ساخت «ایران‌مال» استفاده کرده است.

بانک آینده از ادغام مؤسسات اعتباری «صالحین» و «آتی» و بانک «تات» در سال ۱۳۹۱ تشکیل شد.

دی ماه سال گذشته نیز اخباری مبنی بر ورشکستگی بانک آینده، اختلاس ۱۴۰ هزار میلیارد تومانی از منابع این بانک، تبدیل آن به ارز و فرار علی انصاری، از ایران منتشر شد. اما خبرها تکذیب شد.

محمدجواد شیرازی، رئیس سازمان بازرسی شهرداری تهران، اوایل سال گذشته بارها به «ده‌ها هزار متر تخلف» ایران مال اشاره کرد.

او از اینکه مدیران این مجموعه دارای «ده‌ها هزار متر تخلف در کمال وقاحت» از مدیران عالی شهرداری و شورای شهر تهران را برای افتتاحیه دعوت کرده اند ابراز تعجب کرد و گفت: «باید جلوی ساخت و ساز مال تخلف داشته گرفته می شد…. با چه تدبیری قرار است افتتاح شود؟» به فاصله اندکی از این اظهارات، در خردادماه امسال، شیرازی از مسئولیت خود برکنار شد.

افزون بر اینها، تابستان ۱۳۹۷، زمانی که موضوع تخلف در واردات خودروی خارجی با ارز دولتی داغ بود، رسانه های ایران از احتکار دو هزار و ۵۰۰ خودروی «اپتیما کیا» در پارکینگ ساختمان نیمه کاره ایران مال خبر دادند. رسانه‌ها این خودروها را متعلق به «یکی از فرزندان مسئولین ارشد نظام» عنوان کردند

سپس خبرگزاری فارس به نقل از مدیر روابط عمومی ایران مال اعلام کرد که تعداد خودروها تنها ۳۰۰ دستگاه و مربوط به «تجهیز ناوگان تاکسیرانی» این مجتمع تجاری است.رادیو فردا