گزارشی از اعتراضات کارگران ماشین‌سازی اراک

روزنامه شهروند:افزایش 10هزار تومانی روزانه به فیش‌ حقوقی کارگران!گزارش «شهروندآنلاین» از حال‌وروز این روزهای کارگران ماشین‌سازی اراک که بعد از ۸ روز انتظار پاسخی از هیأت‌مدیره نگرفته‌اند

سُفره‌های خالی گلایه‌های‌شان را فریاد کرده. فریاد بر سر گرانی و تورم. فریاد بر سر فیش‌های حقوقی که تا نیمه راه خرج زندگی را بر دوش نمی‌کشند. کارگران ماشین‌سازی اراک مدت‌هاست با نداری دست به یقه‌اند، اما دیگر زورشان نمی‌رسد به این جنگ تن‌به‌تن نابرابر. کمر که خَم کردند زیر بار زندگی، چاره‌ای برایشان نماند جز نشستن به انتظار هیأت‌مدیره. از چهارم آبان بست به انتظار نشسته‌اند به انتظار آمدن هیأت‌مدیره پایتخت‌نشین. گاهی سکوت را پیشه کردند و دست به تحصن زدند. زمانی شعار دادن و از مطالبه‌های‌شان گفتند، اما کو گوش شنوا!؟ آبان به روز یازدهمش رسیده و بالاخره خبرها از آمدن هیأت‌مدیره می‌گویند. هیأت‌مدیره‌ای که بی‌اعتنا به کارگران و چشم‌انتظاری‌شان خودش را به اداره کار اراک رسانده برای تشکیل جلسه. جلسه‌ای با صدور قطعی یک حکم؛ افزایش 10هزار تومانی روزانه در فیش‌های حقوقی کارگران!

اعتراض برای جان دادن به سفره‌های خالی و بس

دهه 60 به اواسط خود رسیده بود که سوغات ژاپن از راه رسید؛ خصوصی‌سازی. طرحی ناپخته که در اجرایی شدن هم ایراداتی به خود می‌دید. سال‌های 66 یا 67 بود که کارها به پیمانکاران سپرده شدند و دردسرهای کارگر و کارفرما سپرده شده به شرکت.

خصوصی‌سازی که بیشتر خصولتی بود تا خصوصی. طرح خصولتی که اجرا شد ماشین‌سازی به صندوق ذخیره فرهنگیان سپرده شد. متولی که تخصصی در صنعت نداشت و تصمیم‌گیر این صنعت تقریبا بزرگ شد. از آن روزها، سال‌ها می‌گذرد و درد آن بر پیکره کارگر است.

کارگرانی که حالا مشکلات معیشتی صدایشان را بلند کرده به اعتراض. کارگرانی که حالا در اغلب سوپری‌ها و مغازه‌های محلی حساب دفتری دارند. مشکلات معیشتی که قبل از همه سفره کارگران را کوچک‌تر کرده. کارگرانی که هرازگاهی تاب مشکلات اقتصادی را نمی‌آورند و مددی از مسئولان نمی‌بینند و اعتراض می‌کنند، به امید باز شدن گره‌ای. اعتراضاتی که هدفی جز جان دادن به سفره‌های خالی‌شان نیست.

هرچند ماشین‌سازی 14سالی بود که ارزیابی به خود ندیده بود. سه‌سال پیش ارزیابی کردند. یک شرکت صوری از خودشان آوردند و در نهایت به 10درصد اکتفا کردند.» ارزیابی که کارگران از آن ناراضی بودند. کارگران باور داشتند ارزیابی که با 14سال تاخیر اجرایی می‌شود باید حداقل 45درصد اضافه حقوق برای کارگران به ارمغان بیاورد.

اجرای دست و پا شکسته ارزیابی کارگران!

ماشین‌سازی، هپکو، آذرآب، آلومینیوم و … همسایه‌های قدیمی‌اند. همسایگانی که دست به دست هم داده‌اند برای چرخاندن صنعت این مرز و بوم. اما حالا، حال کارگران یکی از همسایگان خوب نیست؛ ماشین‌سازی اراک. «6سالی است این هیأت‌مدیره امور را در دست گرفته‌اند، اما روز به روز سفره ما کوچک‌تر شده است.»

«عبدالله» هم به فیش حقوقی‌اش که توان نیمه‌ماه را ندارد، اعتراض دارد. «یکسری مزایا و مناسبت‌ها را داشتیم که کاملا قطع کردند.» گلایه‌شان از هیأت‌مدیره‌ است؛ گلایه از سوده بودن شرکت و بی‌نصیب ماندن کارگر. «شرکت در حال حاضر در سوددهی است، اما افزایش حقوق را از کارگر دریغ می‌کنند.» خبرها از افزایش سرمایه شرکت هم می‌گویند، اما همچنان خبری از افزایش حقوق کارگران نیست. «آذرآب، آلومنیوم و .. افزایش حقوق داشتند، اما ماشین‌سازی نه.»

کارگران کارخانجات بزرگ امید بسته‌اند به ارزیابی که هر چهارسال یک‌بار اتفاق می‌افتد. ارزیابی به بهانه افزودن درصد کمی به فیش حقوقی‌شان. «شرکت‌های بزرگی مانند ماشین‌سازی، هپکو و … در کنار افزایش حقوق سالانه اداره کار، افزایش حقوق دیگری هم دارند.» قانون نوشته یا نانوشته‌ای افزایش حقوق دیگر را منوط کرده به ارزیابی شرکت. امکانی برای افزایش حقوق کارگران که توسط خود شرکت صورت می‌گیرد و ربطی به وزارت کار ندارد.

هرچند ماشین‌سازی 14سالی بود که ارزیابی به خود ندیده بود. «سه‌سال پیش ارزیابی کردند. یک شرکت صوری از خودشان آوردند و در نهایت به 10درصد اکتفا کردند.» ارزیابی که کارگران از آن ناراضی بودند. کارگران باور داشتند ارزیابی که با 14سال تاخیر اجرایی می‌شود باید حداقل 45درصد اضافه حقوق برای کارگران به ارمغان بیاورد.

 اضافه‌کاری هم گزینشی شد

ماشین‌سازی هم سرنوشتش به اصل 90 گره خورد؛ 51درصد سهم صندوق ذخیره فرهنگیان شد و 49درصد دولتی ماند. سرنوشتی که از دوره ریاست جمهوری نهم برای ماشین‌سازی رقم خورد. «عبدالله» از هزار و ۳۰۰ پرسنل شرکت می‌گوید که دردشان مشترک است. هرچند سرنوشت سر ناسازگاری با 500 تا 600 کارگر پیمانکاری دارد. «حقوق‌مان کفاف 14 روز اول ماه را نمی‌دهد.»

قوانین وزارت کار از هشت ساعت کار روزانه برایشان می‌گوید هرچند امیدشان قبل از این به اضافه‌کاری‌های پنجشنبه بود. اضافه‌کاری روز پنجشنبه‌ها یعنی کارکرد در روز تعطیلی‌شان. «هیأت‌مدیره از هر بخش 40درصد را برای اضافه‌کاری روزهای پنجشنبه انتخاب می‌کند؛ سهم هر کارگاه از اضافه‌کاری‌های پنجشنبه.» با آمدن هیأت‌مدیره فعلی گزینه انگیزشی‌ هم از فیش‌های حقوقی حذف شد.

کارگران ماشین‌سازی همه فن‌حریف‌اند. عده‌ای در پمپ‌سازی دست به آچار هستند و تعدادی در حوزه معدن و صنایع معدنی اوستاکار. خودروسازی هم هست همین‌طور تجهیزات الکتریکی. «اسمش ماشین‌سازی است ما در کار نفت و صنایع پتروشیمی هستیم.»

سودهای میلیاردی شرکت و فیش‌های میلیونی کارگران

اعتراضات‌شان در  این چند روز خلاصه نمی‌شود؛ سه سال پیش هم به عملکرد هیأت‌مدیره اعتراض داشتند. «مرتضی» گلایه و اعتراض کارکنان را عمومی‌تر می‌داند. گلایه از غذایی که مدت‌هاست کیفیتش را از دست داده. اعتراض به تنش‌هایی که هیأت‌مدیره به آن دامن می‌زنند.

گلایه از دلخوری‌های ریز و درشتی که کار کردن و خالی بودن جیب‌شان را سخت‌تر کرده است. «حقوق کارگران در مقابل سود شرکت هیچ است. تنها 2درصد سود شرکت می‌شود حقوق کارگران.» خبر سود ۳۰۰میلیاردی شرکت پیچید. کارگران خرسند بودند از نتیجه‌بخش بودن زحمت‌شان. سودی که هیچ تاثیری نداشت در دریافتی ماهانه کارگران. «مرتضی» تجربه چنین سودی را چندسال پیش هم داشته. سودی که گفته شد تعلق گرفته به صندوق ذخیره فرهنگیان. «همان سالی که خبرها از اختلاس صندوق ذخیره فرهنگیان گفتند و کار حتی به مجلس هم کشید.»

کارگران ماشین‌سازی همه فن‌حریف‌اند. عده‌ای در پمپ‌سازی دست به آچار هستند و تعدادی در حوزه معدن و صنایع معدنی اوستاکار. خودروسازی هم هست، همین‌طور تجهیزات الکتریکی. «اسمش ماشین‌سازی است، ما در کار نفت و صنایع پتروشیمی هستیم.»

دیگ‌های بخار می‎‌سازند تا مبادا پای صنعت لنگ بزند. بخش ریختگری و آهنگری هم دارند تا مواد اولیه وارده به شرکت کالای تولیدشده کاملی خارج شود. بخشی از کارها و تولیدات هم تنها در انحصار ماشین‌سازی‌اند، مثل ساخت و تولید چرخ‌های قطار. «10سالی است هر روز کار ما بیشتر شده، اما به همان نسبت جیب‌مان خالی‌تر.»

هیأت‌مدیره‌ای که هیچ‌چیز را نپذیرفت

هشت روزی است اعتراض دارند و بالاخره دست به اعتراض کار زدند؛ یازدهم آبان‌ماه. «هیأت‌مدیره حتی حاضر نیست صحبت‌های ما را بشنود.» در همه این روزها «میثم» و همکارانش چشم‌ انتظار آمدن هیأت‌مدیره پایتخت‌نشین هستند. هیأت‌مدیره‌ای که برای هر بار نیامدنش بهانه‌ای تراشید تا اعتراض کارگران شدت بگیرد و در نهایت دست از کار بکشند. بالاخره اولین خواسته کارگران محقق شد و دیروز -یازدهم آبان- پای هیأت‌مدیره به اراک رسید. «بالاخره امروز جلسه تشکیل شد، اما نه در کارخانه بلکه در اداره کار اراک.»

جلسه‌ای که خروجی‌اش عدم‌رضایت کارگران ماشین‌سازی بود و بس. «هیچ‌چیز را نپذیرفتند.» برای سه چیز دست به اعتراض زدند؛ قراردادی شدن نیروهای پیمانکاری اولین شرط‌شان بود با هیأت‌مدیره. «این نیروها دریافتی‌شان حداقلی است. حتی در بیمه‌ هم با سایرین متفاوت هستند اگرچه در موارد دیگر هم در حق‌شان اجحاف می‌شود.»

کارگران پیمانکاری با عنوان تامین نیرو، جمعیتی بیش از 400 نفر دارند. کارگران پیمانکاری که زیر نظر یک نفر دیگر کار می‌کنند هم هستند. «در مجموع حدود 788نفر می‌شوند.»

خواسته دیگرشان اضافه حقوق کل کارکنان است براساس ارزیابی. خواسته‌ای که دلیلش پایه حقوق حداقلی است. «نسبت به تورم و گرانی حقوق ما نسبت به کارخانجات همجوار خیلی پایین است.» بازگشت به کار کارگران اخراجی هم هست، البته نه آنهایی که مشکل‌شان اساسی و ریشه‌ای است. کارگرانی که به کاهش اضافه‌کار  و پایین بودن حقوق اعتراض داشتند و بدون تصمیم‌گیری کارخانه مستقیما توسط هیأت‌مدیره اخراج شدند.

در میان همسایگان سوددهی ماشین‌سازی از همه بیشتر است. «هپکو و آذرآب به اندازه ما سوددهی ندارند، اما دریافتی بهتری دارند.» «میثم» و همکارانش امید بسته بودند به جلسه شورای کارگری و هیأت‌مدیره؛ امیدی که ناامید شد. «قرار شده روزی 10هزار تومان به پایه حقوق‌ها اضافه شود.»

جلسه‌ای به خواست کارگر و به کام هیأت‌مدیره

در میان همسایگان سوددهی ماشین‌سازی از همه بیشتر است. «هپکو و آذرآب به اندازه ما سوددهی ندارند، اما دریافتی بهتری دارند.» «میثم» و همکارانش امید بسته بودند به جلسه شورای کارگری و هیأت‌مدیره؛ امیدی که ناامید شد. «قرار شده روزی 10هزار تومان به پایه حقوق‌ها اضافه شود.»

جلسه تشکیل شده و خواسته‌ها شنیده هرچند دفاعی از سمت هیأت‌مدیره نبوده. «گفتند نمی‌دهیم. نه اینکه نمی‌توانیم بلکه گفته‌اند ما خصوصی‌ هستیم و تصمیم‌گیر خودمان هستیم.» هیأت‌مدیره خودش را محور تصمیم‌گیری عنوان کرده، محوری که اگر صلاح بداند اضافه می‌کند صلاح نداند، هیچ.

جلسه یازدهم آبان کارگران را ناامیدتر از گذشته کرده. «اینها کارگران را برده پولسازی خودشان می‌‎بینند.» عاشق این هستند دوباره دولتی شوند و به روزهایی برگردند که زیر نظر سازمان گسترش نوسازی کار می‌کردند.