گفتمان جنگ، اختلافات جناحی و مبارزات مردم

این نوشته بر مبنای مصاحبه با کانال جدید، در تاریخ ٢٣ ارد یبشهت ٩٨، تدوین شده است.

کیوان جاوید: روحانی اعلام کرده است که در شرایط حساسی هستیم و از نظر اقتصادی شرایط حتی از دوران جنگ ایران و عراق وخیم تر است. اما میگوید انتظار زیادی نباید از دولت داشته باشید. هدف و منظور روحانی از چنین اظهاراتی چیست؟

حمید تقوایی: روشن است. روحانی در واقع میگوید که مسئول این وضعیت خامنه ای و جناح طرفدار خامنه ای  است. صریحا میگوید در حوزه سیاست خارجی، از نظر فرهنگی و در فضای مجازی، مطالبه ای از دولت نداشته باشید. اما البته مساله از این فراتر است. همه میدانند کنترل سپاه و دیگر نیروهای مسلح و کنترل قوه قضائیه نیز کاملا در دست خامنه ای است. همیشه اینطور بوده است، اماعلت این نوع اظهار نظرات در شرایط حاد امروز اینست که  مردم از تورم و گرانی و شرایط فلاکتبار اقتصادی به تنگ آمده اند و یک  فضای انفجاری در جامعه حاکم است. روحانی تلاش میکند  توجه ها را به خامنه ای و جناح اصولگرا جلب کند و فشار به دولت را  کاهش بدهد. ایشان در عین حال به جناح مقابل اعلام میکند اگر دست بدست هم بدهیم و متحد بشویم مشکلات حل خواهد شد. این نوعی درخواست برای تفویض اختیارات بیشتر بدولت و تلاشی برای متحد کردن صفوف به هم ریخته حکومت است.

کیوان جاوید: آیا واقعا جناحها برسر مذاکره با آمریکا اختلاف دارند؟ اخیرا ترامپ گفته است شماره تلفنی به سفارت سوئیس داده ایم و اگر جمهوری اسلامی بخواهد میتواند با ما تماس بگیرند. عراقچی معاون وزیر امورخارجه هم جواب داده است لازم نیست ترامپ به ما شماره تلفن بدهد چون شماره تلفن ما را  دارد. یعنی به نوعی میگویند که خط مذاکره از طرف دولت باز است. آیا واقعا اختلاف جدی ای بین خط خامنه ای  و دولت روحانی وجود دارد؟

حمید تقوایی: این یک نوع همکاری و هماهنگی بین این دو جناح است. یکی از ممنوعیت مذاکره دم میزند و دیگری به دولت ترامپ چراغ سبز میدهد. در دوره مذاکرات برجام هم  همینطور عمل کردند. جواب عراقچی، بر خلاف خامنه ای، این نیست که  به هیچوجه با شما مذاکره نمی کنیم. اما او عملا از جانب کل رژیم صحبت میکند. ایشان همچنین  گفته است ترامپ حرف های ضد و نقیض میزند و در صحبتهای اخیرش ١٢ شرط را به یک شرط کاهش داده است که این شرط را هم ما در برجام برآورده کرده ایم. ( ترامپ گفته بود اگر تسلیحات اتمی را کنار بگذارید میتوانیم مذاکره کنیم). به این ترتیب به استقبال حرف ترامپ میروند. قبلا هم ظریف گفته بود که برای رد و بدل کردن زندانیان سیاسی ما حاضریم مذاکره کنیم. میدانید که یکی از شرطهای آمریکا این است که تبعه های آمریکا و متحدین دولا آمریکا یعنی اروپائیانی که در زندانهای جمهوری اسلامی هستند همه باید آزاد شوند. اینرا ظریف تبدیل به تبادل زندانیان کرده است و گفته است ما حاضر هستیم. اینها  همه نشانه های این است که در زیر پوشش این تبلیغات جنگی و تنش و رتوریک “بهیچوجه مذاکره نمیکنیم” در واقع دارند مقدمات یک نوع مذاکره  را آماده میکنند. به نظر من خامنه ای هم در نهایت همین هدف را دنبال میکند.

اما مستقل از مانورها و اظهار نظرات جناحها،  بطور واقعی  رژیم بجز مذکره راه عملی ای برای برون رفت از این وضعیت ندارد. دولت ترامپ هم بارها اعلام کرده است هدف اش حمله نظامی نیست بلکه تغییر رفتار جمهوری اسلامی است. بعبارت دیگر هم دولت آمریکا و هم  جمهوری اسلامی خواهان مذاکره هستند. البته تبلیغات ضد آمریکائی رژیم همچنان ادمه خواهد یافت. جمهوری اسلامی ناگزیر است خصلت ضدآمریکائی خود را حفظ کند. اما تحت پوشش این تبلیغات بدنبال راهی برای مذاکره هستند.

کیوان جاوید: ترامپ اخیرا گفته است من میخواهم اقتصاد ایران رشد کند و اگر مذاکره کنیم و به توافق برسیم وضعیت اقتصادی ایران خوب خواهد شد. در این رابطه نظرتان  چیست؟

حمید تقوایی: بنظر من این نوع اظهارات معنی اقتصادی چندانی ندارد، بلکه تلاشی سیاسی برای کشاندن جمهوری اسلامی بپای میز مذاکره است. برای ترامپ نفس اینکه جمهوری اسلامی بر سر میز مذاکره بر گردد یک بُرد محسوب میشود.

وقتی دولت آمریکا از برجام خارج شد همه متحدین اروپائی آمریکا و کلا کشورهائی که بهمراه آمریکا برجام را امضا کرده بودند با این اقدام ترامپ مخالفت کردند. گرچه بقیه هم عملا بدنبال ترامپ کشیده شدند ولی از نظر سیاسی این اقدام دولت آمریکا را  نپذیرفتند. مخالفین ترامپ در آمریکا یعنی حزب دمکرات و مقاماتی که در دوره  اوباما برجام را امضا کرده بودند را هم باید به این لیست مخالفین افزود. در چنین شرایطی بازگرداندن جمهوری اسلامی به میز مذاکره، مستقل از اینکه مذاکره به چه نتیجه ای برسد، برای دولت ترامپ یک پیروزی سیاسی خواهد بود.

کیوان جاوید: جمهوری اسلامی با شرایط بسیار وخیم اقتصادی روبروست. مردم نیز با تورم و گرانی سرسام آور و کمر شکن و کلا شرایط معیشتی غیر قابل تحملی مواجه هستند. آیا این وضعیت به یک حرکت ضد آمریکائی دامن خواهد زد و یا حرکت ضد جمهوری اسلامی دست بالا پیدا می کند؟

حمید تقوایی: حرکت اعتراضی که امروز در ایران شاهد هستیم یک جنبش وسیع ضد جمهوری اسلامی است. در اینکه تحریم ها، بخصوص تحریم های اخیر دولت آمریکا، فشار کمرشکنی را به جامعه وارد کرده است و تاوانش را مردم دارند میدهند تردیدی نیست – به همین خاطر هم ما همیشه مخالف تحریم های اقتصادی بوده ایم- ولی با این حال مردم میدانند که مسئول این وضعیت نابسامان و ریشه و مبنای مصائبشان وجود حکومت جمهوری اسلامی است. اگر گرانی و تورم  بعد از تحریم ها چندین برابر شده است، و حتی اگر خطر جنگی هست، همه حاصل شرایطی است که جمهوری اسلامی ایجاد کرده است. مردم فی الحال شعار داده اند “دشمن ما همینجاست دروغ میگن آمریکاست”. این شعار به اصطلاح حرف خیابان است که بارها در تجمعات و تظاهراتها، از جمله در اول مه امسال، سر داده شده است.

مردم میخواهند جمهوری اسلامی کنار برود. این به آن معنا نیست که مردم از تحریم ها خوشحال هستند، یا فکر میکند ترامپ خیلی آدم خوبی است و طرفدار مردم ایران است، به هیچ وجه اینطور نیست. مردم با شعارهایشان در واقع دارند جواب تبلیغات و جواب سیاستها و موضع گیریهای مقامات جمهوری اسلامی را میدهند که میخواهد همه مشکلات را به گردن امریکا و تحریم کنندگان بیندازد و خودش را از زیر تیغ اعتراض مردم بدر ببرد. حرکت اعتراضی مردم جمهوری اسلامی را هدف گرفته است و این شرایط  مقابله مردم با حکومت را گسترده تر و شدید تر خواهد کرد.

کیوان جاوید: آیا برای شکست جمهوری اسلامی همین اعتراضات جاری کافی است، یا برآمدی دیگری مثل دی ماه ٩٦ لازمست، و یا حرکتی فراتر از اینها؟

حمید تقوایی: دیماه یک برآمد شورانگیز و همه جانبه ای علیه حکومت بود. تقریبا در سراسر ایران در شهرها مردم با خواست سرنگونی و “اصلاح طلب اصولگرا دیگه تمومه ماجرا” به خیابان آمدند. علت اصلی خیزش دیماه نیز گرانی و فقر و فلاکتی بود که جامعه را فرا گرفته است. بر متن این شرایط یک جنبش همه جانبه در عرصه های مختلف شکل گرفت. دختران خیابان انقلاب به میدان آمدند، علیه چپاول و فساد حاکم اعتراضات بالا گرفت و کلا علیه سیاست های مختلف جمهوری اسلامی  مردم به خیابانها ریختند و اعتراض کردند. برآمد دیماه با همان مومنتم و   شتاب ادامه نیافت ولی مبارزه و اعتراضات در سطح گسترده ای ادامه پیدا کرد.

در دوره بعد از دیماه ٩٦ بخصوص جنبش کارگری پیشرفت بی نظیری داشته است. گستردگی و رایکالیسم مبارزات کارگران در سال گذشته، که تا امروز ادامه دارد، در تمام طول تاریخ جنبش کارگری کاملا بی سابقه است. اعتصابات و تظاهرات کارگری خصلتی سراسری یافته و توجه جامعه را بخود جلب کرده است.  چهره های جنبش کارگری با شعارهای رادیکال و سیاسی ای از جمله اداره شورایی، علیه قوه قضائیه، علیه شکنجه، سربلند میکنند، سخنرانی میکنند و بیانیه و اطلاعیه میدهند، حکومت را به چالش میکشند و به این ترتیب حرف دل توده مردم محروم ایران را نمایندگی میکنند.

این وضعیت به نظر من بی سابقه است. این یعنی تعمیق و گسترش کیفی و کمی جنبش سرنگونی. این  جنبش مداوم و پیگیر سرنگونی است که هر از چند گاهی سرش را از آب بیرون میاورد، و نظیر آنچه در دوره اخیر یعنی بعد از دیماه ٩٦ شاهد بودیم،  اعتراضات و مبارزات بخشها مختلف جامعه را رادیکال تر و تعرضی تر میکند. من  دوره حاضر را  دوره تدارک اجتماعی آن انقلابی میبینم که در چشم انداز هست و فکر می کنم همه این پیش بینی را میکنند؛ از جمله مقامات خود حکومت که بارها اعتراف کرده اند یک انفجار و یک توفان اجتماعی در راه است.

بنظر من جامعه دارد خودش را  آماده میکند. توده مردم برای حرکت نهایی و قیام نهائی علیه جمهوری اسلامی آماده میشوند و حزب ما هم  تمام توان و امکانات خود را برای سازماندهی و تقویت هر چه بیشتر این حرکت بکار گرفته است.