تحقیقات مفصل یونسکو درباره خبرنگاران زن نشان میدهد که آنها بیش از گذشته به صورت آنلاین تهدید میشوند و حدود سه چهارم (۷۳ درصد) در معرض خشونت آنلاین بودهاند.
این آزارها شامل حملات زنستیزانه، خشونت و تهدید روانی و فیزیکی است. در میان شبکههای اجتماعی فیسبوک و توییتر بیشترین تهدیدها را متوجه خبرنگاران زن کردهاند؛ اما پاسخدهندگان، فیسبوک را تقریبا دو برابر توییتر محیطی “بسیار ناامن” برای خود توصیف کردهاند.
یونسکو، بازوی علمی، آموزشی و فرهنگی سازمان ملل متحد، میگوید هدف از خشونت علیه زنان روزنامهنگار، تحقیر، ایجاد ترس، بیاعتبار کردن از نظر حرفهای و واداشتن آنها به سکوت و عقبنشینی در بحثهای عمومی است. و این برابر است با حمله به اصول دمکراتیک و آزادی بیان و مغایر با حق دسترسی همه به اطلاعات. موضوعی که به گفته سازمان ملل متحد قابل چشمپوشی نیست.
بر اساس این تحقیق نتیجه گرفته شده است که اکنون بیش از هر زمان دیگری حملات آنلاین علیه خبرنگاران زن افزایش چشمگیری داشته است؛ مخصوصا که در سایه همهگیری کرونا گونههای دیگر خشونت علیه زنان که به آن “همهگیری در سایه” گفته میشود، بیشتر شده است.
آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد در توییتی گفته است: “در روزنامهنگاری، خشونت و زنستیزی هیچ جایی نباید داشته باشد. شبکههای اجتماعی و دولتها باید از خبرنگاران زن در مقابل خشونت آنلاین محافظت کنند.”
در بسیاری از موارد علاوه بر تهدید خبرنگاران به تجاوز و خشونت جنسی، خانواده آنها هم هدف حملات اینترنتی قرار میگیرند. گزارش یونسکو از دهها خبرنگار زن بیبیسی فارسی مثال زده که آماج خشونت آنلاین بودهاند. خشونتهایی که به گفته وکیل بیبیسی ظن این میرود از طرف یک حکومت هدایت شده باشد.
در این گزارش از کیلن گالاکر، وکیل بیبیسی فارسی نقل شده که در دو مورد فرزندان کارکنان این رسانه تهدید شدهاند و حتی تصویر سر یکی از مجریان روی تصویری پورنوگرافی فوتوشاپ شده و برای پسر دانشآموز او در مدرسه فرستاده شده است.
یونسکو این تحقیق جامع را با کمک فدراسیون بینالمللی روزنامهنگاران با مشارکت ۹۰۱ روزنامهنگار از ۱۲۵ کشور جهان انجام داده و ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار یادداشت فیسبوکی و توییتری خبرنگاران را بررسی کرده است.
نتیجه کامل این تحقیقات قرار است به صورت کتاب منتشر شود اما امروز خلاصهای از یافتههای این گزارش در ۹۳ صفحه منتشر شده است.
حملات آنلاین چگونه است؟
شبکهای: خشونت آنلاین اغلب سازمانیافته، هماهنگ و برنامهریزی شده است. این حملات میتواند توسط شبکههایی هدایت شود که دولتها پیشتیبان آنها هستند، یا اوباشی که در یک دایره کوچک از کاربران تخم نفرت میکارند تا این کمپین را به جریانهای اصلیتر بکشانند. یا افراد ظاهرا “وطنپرست” که منتظر هستند به منتقدان یک حکومت حمله کنند.
زنستیزانه: این صفت کلیدی و مشترک در حمله آنلاین به زنان روزنامهنگار است و در مکالمات بسیار رواج دارد.
سرایتکننده: حملات آنلاین به زنان روزنامهنگار محدود نمیشود و خانواده، منابع، همکاران و حامیان آنها را هم در بر میگیرد.
شخصی: حملات معمولا حمله به شخص است. اولین چیزی که صبح روی صفحه موبایل ظاهر میشود و آخرین پیام در آخر شب و با نگاه بسیار جنسی.
یافتههای کلیدی تحقیق
- حدود سه چهارم یا ۷۳ درصد پاسخدهندگان زن گفتهاند که خشونت آنلاین را تجربه کردهاند.
- ۲۵ درصد پاسخدهندگان به خشونت فیزیکی تهدید شدهاند و ۱۸ درصد آنها به مرگ و خشونت جنسی.
- ۱۳ درصد هم گفتهاند که نزدیکان آنها از جمله فرزندان یا نوزادانشان مورد تهدید قرار گرفتهاند.
- یک پنجم پاسخدهندگان هم گفتهاند که علاوه بر خشونت آنلاین، در فضای واقعی هم تهدید شدهاند.
- روزنامهنگاران زن سیاهپوست، بومی، یهودی، عرب و زنان همجنسگرا بیشتر از بقیه زنان در معرض تهدیدهای جدی بودهاند.
این حملات چه تاثیری بر زنان خبرنگار دارد؟
تهدیدات فیزیکی در کنار خشونتهای آنلاین باعث شده ۱۳ درصد پاسخدهندگان مجبور شوند تدابیر امنیتی جدیتری به کار گیرند. ۴ درصد مجبور شدهاند که به خاطر این تهدیدات سر کار نروند. بعضی از پاسخدهندگان هم محل زندگی خود را تغییر دادهاند.
تعدادی از پاسخدهندگان دچار اختلالهای روحی و اضطراب پس از سانحه (پیتیاسدی) شدهاند. و بسیاری هم به مشاور مراجعه کردهاند. بیشترین تاثیر منفی بر سلامت روانی روزنامهنگاران بوده که ۲۶ درصد پاسخدهندگان از آن رنج بردهاند. ۱۲ درصد هم گفتهاند که به دلیل حملات آنلاین مجبور شدهاند تحت درمان قرار بگیرند.
وقتی از خبرنگاران پرسیده شد که این تهدیدهای خشونتآمیز آنلاین چقدر بر کار حرفهای و ارتباط شما با منابع خبری و مخاطبانتان اثر گذاشته، ۳۰ درصد زنان پاسخ دادند که در شبکههای اجتماعی، خود را سانسور میکنند. ۲۰ درصد هم پاسخ دادند که تمام فعالیتهای آنلاین خود را متوقف کردهاند.
درباره تاثیر تهدیدهای آنلاین بر کار حرفهای: ۱۱ درصد زنان روزنامهنگار در مقطعی از کار غیبت کردهاند که روحیه خود را بازیابند. ۳۸ درصد سعی کردهاند کمتر در معرض باشند. ۴ درصد کارشان را ترک کردند و حتی ۲ درصد روزنامهنگاری را کنار گذاشتند.
نقش رسانهها و شبکههای اجتماعی چیست؟
در این گزارش تاکید شده که تاکنون فشار بیشتر بر زنان روزنامهنگار بوده که از خود مراقبت کنند اما رسانهها و شبکههای اجتماعی باید مشارکت بیشتری داشته باشند.
ماریا رسا، خبرنگار برجسته فیلیپینی یکی از چند خبرنگاری است که در این تحقیق با او مفصل مصاحبه شده است. او میگوید: تنها باری که فیسبوک درباره حملات علیه من کاری انجام داد، موقعی بود که من مستقیم به آدمهایی که در فیسبوک میشناختم مراجعه کردم. وگرنه بسیاری از آنها درباره تعدیل محتوای فیسبوک هیچ کاری نکرده بودند. سیستم آنها باید شفافتر، سریعتر و پاسخگوتر شود.
خانم رسا میگوید از شبکههای اجتماعی انتظار دارد که به این چرخه تولید خشونت علیه زنان پایان دهند.
ماریا رسا به دلیل انتقاد از خشونتهای رئیسجمهور دوترته در مبارزه با مواد مخدر، در اینترنت بارها تهدید به تجاوز و مرگ شد. او سال ۲۰۱۹ دو بار به اتهام “جرایم اینترنتی” دستگیر شد.
ونسکو در گزارشش میگوید باید موارد تهدید علیه روزنامهنگاران را ثبت و شواهد را ضبط کرد و خشونت آنلاین را به عنوان جرم علیه روزنامهنگاران برشمرد.همچنین به نهادهای رسانهای توصیه شده که قوانین و پروتکلهای خود را با حساسیت و توجه بر مسائل جنسیتی بازنگری کنند تا به موقع واکنش سریعتری نشان دهند.در کل یونسکو در این گزارش که قرار است کتاب آن منتشر شود، بر آگاهیرسانی درباره این معضل و تهیه قوانین حمایتی تاکید دارد.بی بی سی