روزنه rowzane خبری – تحلیلی
این نوشته بر مبنای مصاحبه خلیل کیوان با حمید تقوائی در کانال جدید تنظیم شده است:
خلیل کیوان:خامنه ای در روز جهانی زن در رابطه با حجاب اجباری اظهار نظر کرده و نکاتی را مطرح کرده است. اولین نکته اینست که ادعا میکند حرکت دختران خیابان انقلاب علیه حجاب اجباری کوچک و حقیر است. نظرشما در این مورد چیست؟اگر کوچک و حقیر است چرا درباره اش حرف زده است؟
حمید تقوائی: خامنه ای در این اظهار نظر حقارت خودش را نشان میدهد. اینروزها بحث حجاب نه تنها برای خامنه ای خیلی مهم شده و او را به هراس انداخته است بلکه بقیه مقامات حکومت همناگزیر شده اند در این باره صحبت کنند. حجاب امروز به یک گفتمان و دغدغه در بین خود حکومتیها بدل شده است.حرکت دختران خیابان انقلاب همه اینها را بدست و پا انداخته است. نمیدانند چطور به این مساله برخورد بکنند. سیم خاردار دور سکوها کشیدند ، بگیر و به بند کردند، حکم زندان دادند ولی این حرکت همچنان ادامه دارد و رو به گسترش و تکثیر است.
در روز ٨ مارسو یکی دو روز قبل از آن ما شاهد نمونه های درخشانی از برداشتن حجابهابطور دستجمعی در شهرهای مختلف بودیم. حکومت کاملا در مقابل این حرکت بی آلترناتیوو بیچاره است و نمیداند چکار باید بکند.بجان هم افتاده اند و هذیان میگویند. چنان تحت فشار قرار گرفته اند که خامنه ای خودش را مجبور دیده که این خزعبلات را بهم ببافد. اتفاقا این نوع اظهار نظرها و این تکاپو و دست وپائی که حکومتی ها دارند میزنند نشان دهنده اهمیت حرکت دختران انقلاب هست و بس.حکومت در برابر این حرکت به بن بست رسیده و نمیداند چهبکند.
خلیل کیوان: خامنه ای در همین صحبتها ادعا میکند مخالفت با حجاب کار دشمنان خارجی است. میگوید دشمنان خارجی هزینه های سرسام آوری کردند و نتایج کوچک و حقیری گرفتند.چرا ایشان دوباره به فکر دشمن خارجی اقتاده است؟
حمید تقوائی:خامنه ای حتی خودش هم به این ادعا ها به این باور ندارد. این ها را میگویند چون توضیح دیگری ندارند.خامنه ای قبلا هم کل حرکتی که در دیماه شروع شد را کار آمریکا و اسرائیل و دشمنان و غیره قلمداد کرده بود.الان هم دارد بر همین طبل میکوبد.این نوع ادعاها آنقدر نخ نما شده که حتی خود حکومتیها به آن باور ندارند. در همان آغاز این جنبش، وقتی خامنه ی از دشمنان خارجی صحبت کرد،در درون خود حکومت،حتی از جناح اصول گرا گفتند که اینطور نیست،مسائل واقعی داخلی وجود دارد و باید یک خاکی بسرمان بریزیم. کارگران هم با شعارهائی نظیر”همش میگن آمریکاست، دشمن ما همین جا است” جواب محکمی به این نوع ادعاهای توخالی خامنه ای و طرفدارنش داده اند. منتهاخامنه ای مثل هر دیکتاتور دیگری ناگزیر است حرکتهای اعتراضی مردم را به دشمن خارجی نسبت بدهد. چاره دیگری دیگر ندارد. نمیتواند بگوید جامعه از این وضعیت ناراضی است و علیه حکومت بلند شده است. نمیتواند بگویداین شعارهای مرگ بر خامنه ای که روی دیوارها مینویسند از دل مردم بر میآید و خواست عمیق مردم اینست که حکومت اسلامی سرنگون بشود. تنها توجیهی که میماند اینست که این کار دشمنان خارجی است.
این نوع تبلیغات توخالی در حرکت مردم و در اعتراضات توده ای که شروع شده است کوچکترین تاثیری ندارد. حتی در صفوف خود حکومتیها این حرفها باعث بالا گرفتن درگیریها و نزاعهای داخلی میشود و صفوفشان را بیشتر درهم میریزد.
خلیل کیوان: چرا خامنه ای روز جهانی زن را انتخاب میکند و بمناسبت این روزعلیه دختران انقلاب صحبت میکند؟
حمید تقوائی:به خاطر اینکه میترسیدند برداشتن حجابها در این روز گسترش پیدا بکند و همین طورهم شد. از چند روز قبل از ٨ مارس زنان باستقبال این روز رفتند و در مشهد ودر تهران بطور دسته جمعی حجابها را برداشتند. کلیپ هاو ویدیوهایش رادر مدیایاجتماعی می بینید. خامنه ای هم این ها را دیده بود و به خیال خودش میخواست به زنان، و به صفوف حکومتش در برخورد به جنبش دختران انقلاب، هشدار بدهد و خط و نشان بکشد. اما حتی همین اظهارات بیشتر هراس و نگرانی و سردرگمی حکومتیها را به نمایش گذاشت تا قدرتشان را.
خلیل کیوان: مساله حجاب اجباری و مبارزه علیه حجاب چه جایگاهو اهمیتی برای آزادی زن و کلا آزادی جامعه دارد؟ چرا حرکت دختران خیابان انقلاب اینقدر مورد توجه قرار گرفته است؟
حمید تقوائی: این حرکتی است که مبارزه برای آزادی زن را به کل مبارزه برای آزادی جامعه پیوند میزند و بهمین دلیل عاملین این حرکت “دختران انقلاب” یا “دختران خیابان انقلاب”لقب گرفته اند. دخترانی که انقلاب علیه جمهوری اسلامی را نمایندگی میکنند. حجابی که دختران بر سرچوب می کنند مثل پرچمی است که جامعه را بسیج می کند علیه کل کل حکومت. مردم دارند به یکی از نقاط ضعف اصلی حکومت حمله می کنند.
این را باید توجه داشت که مساله حجاب صرفا مساله پوشش زنان و آزادی پوشش و غیره نیست بلکه این مساله ایست که بطور سمبولیکی کل بی حقوقی زن را در ایران نمایندگی می کند. و از سوی دیگر درکل جنبش اسلامی در منطقه و دراروپا هم می بینید کهحجاب تبدیل شده به نماد و پرچم یک جنبش فوق ارتجاعی اسلامی که جمهوری اسلامی یکی از ارکان آن است. از این نقطه نظر مساله فقط به بیحقوقی زن مربوط نمیشود. مبارزه علیه حجاب یعنی اعتراض به کل حکومت اسلامی. مردم دارندکل حکومت و کل قوانین و اخلاقیات و تابوهای پوسیده اسلامی را به چالش می کشند و علیه اش می ایستند. حرکتی که دردیماه با شعار جمهوری اسلامی نمی خواهیم شروع شدالان در این عرصه با حرکت دختران انقلاب به پیش میرود. این ادامه همان حرکت است. بهمین دلیل من معتقدم این حلقه رابطی است بین جنبش توده ای مردم برای سرنگون کردن جمهوری اسلامی با آزادی زن و رسیدن زنانبه حقوقشان.اهمیت این حرکت اینجاست.
ما مدتهاست روی این نکته انگشت گذشته ایم که انقلابی که در ایران شکل می گیرد انقلابی زنانه خواهد بود و خصلتی زنانه خواهد داشت. زنانه همبه این معنا که زنان، یعنی ٥٠ درصد جامعه، یک نیروی محرکه فعال در انقلاب خواهند بود و هم باین معنی که مساله بی حقوقی مفرط زنان درجمهوری اسلامی یک عرصه و موضوع مهمانقلاب خواهد بود. امروز به عینه می بینیم که همین اتفاق دارد می افتد. بنظر من نه تنها زنان بلکه کل جامعه،٩٩ در صدی های جامعه ایران، در این حرکت خودشان را سهیم میدانند، از آن حمایت میکنند و آنرا تقویت می کنند چون میدانند که با این حرکت جمهوری اسلامی را بلرزه خواهند انداخت و درنهایت بزیر خواهند کشید.
خلیل کیوان:قبل از ٨ مارس حکومت تمهیدات زیادی بخرج داد، بگیر و به بند کرد و نیروهایش را به خیابان آورد برای اینکه از برنامه هائی که برای ٨ مارس تدارک دیده شده بود جلوگیری کند. علیرغم این دیدیم در روز جهانی زن و از روز قبلش در شهرهای مختلف بمناسبت روز زن برنامه هائی اجرا شد. از جمله در مترو کلیپی میبینیم که دختران بدون حجاب سرود برابری میخوانند. میخواهم بپرسم که آینده این جنبش علیه حجاب را چگونه می بینید؟
حمید تقوائی: نکته اول اینکه وقتی آن دختران شجاع در مترو حجاب از سر میگیرند و سرود میخوانند این نشان میدهد که این بگیر و به بندها واین نوع تبلیغات و خط و نشان کشیدنها تاثیری ندارد و نخواهد داشت. دختران شجاعانه هر روز بیشتر به میدان میایند واین حرکت بقول خودشان تکثیرپیدا میکند و مدام گسترده تر میشود. حرکتی که با اقدام یک زن قهرمان شروع شد امروزمیبینیم که در شهرهای مختلف و در اشکال مختلف بشکل جمعی و فردی دارد به پیش میرود و حتی در جاهائی پسران به این حرکت پیوسته اند. بنابراین حکومت نتوانسته و نخواهد توانست جلوی این حرکت را بگیرد.
بنظرمن جامعه از مرز ترس و مرعوب شدن گذشته، نه فقط زنان بلکه کل جامعه از این مرز گذشته و این بگیر و ببندها چاره کار حکومت نیست. تبلیغات رژیم هم همانطور که گفتم پوچ تر و مسخره تر از آنست که حتی صفوف خود حکومت را هم قانع کند. بنظرم ادامه این حرکت هر روز بیشتر در صفوف حکومتیها ولوله خواهد انداخت و اختلافات و دعواهای آنها را تشدید خواهد کرد. از طرف دیگر مردم را بیشتر ترغیبخواهد کرد که در اشکال مختلف این مبارزه را ادامه دهند.
جنبش انقلابی ای که در دی ماه شروع شد بطور پیوسته و گسترده ای در اعماق پیش میرود. در جنبش کارگری شاهدگسترش و رادیکالیزه شدن اعتراضات و تجمعات و عمل مستقیم کارگران و مارش کارگران در شهرها هستیم. از سوی دیگر هر روز بر روی دیوارهاشعارهای مرگ برخامنه ای و مرگ بر دیکتاتور و مرگ بر جمهوری اسلامی و غیره نوشته میشود. هر روز پاک میکنند و هر روز دوباره نوشته میشود. اینها همه نشان میدهد که جنبش سرنگونی طلبانه مردم علیه حکومت عمیقا و بطور گسترده ای داردبه پیش میرود. حرکت دختران انقلابرا باید یکی از ارکان این جنبش دانست.
خلیل کیوان: به اختلافات حکومتی ها در نحوه برخورد به حجاب اجباری اشاره کردید. خامنه ای هم در این مورد نکاتی را گفته از جمله اینکه آنچه او را حساس میکند طرح مسئله حجاب اجباری از طرف برخی از خواص است.میگوید برخی مدعی هستند خمینی مخالف حجاب اجباری بود در حالی که خمینی مثل کوه در برابر بی حجابی محکم ایستاد. چرا بعد از ٣٩ سال عده ای از درون حکومت می آیند و میگویند قوانین حجاب را باید قدری سست تر بکنیم و حجاب نباید اجباری باشد؟ شما اینرا چطور توضیح میدهید؟
حمید تقوائی: این بازتاب حرکت دختران انقلاب و کلا همین جنبش عظیمی هست که از دی ماه شروع شد. حکومت دارد به این جنبش عکس العمل نشان میدهد. این صحبتها نشان میدهد که چطور صفوف اینها بهم ریخته است. عده ای از حکومتیها به این نتیجه رسیده اند که بهترست در مورد حجاب کمی کوتاه بیایند. اخیرانماینده فراکسیون زنان در مجلس اسلامی گفته است که بعد از عید ما مسئله حجاب اجباری را مجددا بررسی میکنیم. عده ای هم گفته اند خمینیمعتقد به حجاب اجباری نبوده و غیره. در برابر اینهاست که خامنه ای میگوید خمینی مثل کوه ایستاده بود. البته خمینی مثل کوه نایستاده بود. در همان اولین ٨ مارس طرح مساله حجاب چنان جواب محکمی از زنان گرفت و چنان اعتراضات گسترده بود که تا شش سال بعد نتوانستند حجاب را قانونا اجباری بکنند.
از بدو بقدرت رسیدن جمهوری اسلامی تا امروز مبارزه زنان علیه حجاب و کلا قوانین ضد زن اسلامی ادامه داشته است. این جنبشی به قدمت عمر حکومت است. تلاش میکنند در برابر این حرکت “مثل کوه” بایستند بخاطر اینکه پاشنه آشیل حکومت این است. بخاطر اینکه میدانند اگر در رابطه با حجاب کوتاه بیایند جامعه اینجا متوقف نخواهد شد و خواهان لغو کلیه قوانین زن ستیز اسلامی خواهد شد. زنان حق طلاق ندارند، حق حضانت از فرزند خود را ندارند، حق مسافرت، حق شرکت در بسیاری از ورزشها حتی بعنوان تماشاچی را ندارند و آنجا هم که حقی دارند نیمه مرد محسوب میشوند. و مانند افراد صغیر حقشان منوط به اجازه مرد خانواده است.
حجاب سمبل تمام این بی حقوقیها است. اگر جمهوری اسلامی در این مورد کوتاه بیاید به سرازیری سقوط افتاده است. جمهوری اسلامی با زنانی که بیحجاب در خیابانها ظاهر میشوند و حقوقشان را مطالبه میکنند و تن به قوانین اسلامی نمیدهند دیگر جمهوری اسلامی نیست. نمیتواند دوام پیدا کند. اینرا خامنه ای تشخیص میدهد و بهمین خاطر به خواص هشدار میدهد که باید در برابر بی حجابی بایستند. با این همه حکومت ناگزیر خواهد شد در این عرصه عقب بنشیند و مردم بی حجابی را به او تحمیل خواهند کرد. تا کنون نیز عملا تا حد زیادی تحمیل کرده اند.
واقعیت اینست که نحوه مقابله با جنبش علیه حجاب برای حکومت یک بازی باخت باخت است. هم عقب نشینی در این عرصه و هم مقاومت در برابر جنبش بی حجابی حکومت را به سقوط نزدیک تر خواهد کرد. جمهوری اسلامی راه برون رفتی ندارد.
خلیل کیوان: خامنه ای در صحبتهائی که داشت مقداری هم اشک ریخت برای بیحقوقی زنان غربی. ایشان گفت که حجاب وسیله مصونیت زن است نه محدودیت در ایران.ادعا کرد موضوع حقوق زن در غرب ظاهری است و اشاراتی هم داشت به کمپین “من هم”و اینکهدر غرب زنان زیادی مورد تعرض و سوء استفاده جنسی قرار گرفته اند.نظر شما در مورد این ادعاها و مقایسه ها چیست؟
حمید تقوائی:بله زنان در غرب هم با سوء استفاده جنسی و کلا بیحقوقی های متعدد مواجه هستند ولی هر کس انتقادی به غرب داشته باشد خامنه ای و جمهوری اسلامی چنین صلاحیتی ندارد. کارنامه اینحکومت در زن ستیزی بسیار قطورتر و سیاه تر از دولتهای غربی است. میگویند حجاب مصونیت زن را تامین میکند در حالی که بر عکس حجاب بسته بندی زن بعنوان یک کالای جنسی است. تمام قوانین و کل فلسفه جمهوری اسلامی به زن بعنوان کالای جنسی نگاه میکند. وقتی شما حق طلاق را از زن سلب میکنید و زن نمیتواند بدون اجازه شوهر طلاق بگیرد این یعنی تجاوز رسمی و قانونی به زنان. وقتیکه ازدوج دختر بچه های ٩ ساله رسمی و قانونی است این یعنی تجاوز به کودکان. این یعنی پدوفیلیسم اسلامی. وقتی توضیح المسائل خمینی آداب لذتجوئی جنسی از کودکان شیرخوار را توضیح میدهد این یعنی شرعی بودن شنیع ترین سوء استفاده جنسی، و وقتی قاری محبوب جناب خامنه ای که طشت رسوائی تجاوزش به شاگردان مدرسه قرآن از بامها افتاده با حمایت خامنه ای تبرئه میشود این یعنی تجاوز رسمی و عملی به کودکان با تائیدات رهبر. اگر در غرب سوء استفاده جنسی و بیحقوقی زنان وجود دارد و علیه اش مبارزه شکل گرفته است در جمهوری اسلامی سوء استفاده جنسی از زنان و کودکان و نقض ابتدائی ترین حقوق زنان در ابعادی بسیار گسترده تر و بطور شرعی و قانونی و رسمی صورت میگیرد. صیغه چیزی نیست جز فحشای قانونی و علنی، نداشتن حق طلاق برای زنان چیزی نیست جز تجاوز رسمی به زنان، ازدواج دختر بچه ها چیزی نیست جزتجاوز به کودکان.اینها در جمهوری اسلامی قانونی و رسمی است و یک علت اصلی مبارزه زنان و مبارزه جامعه علیه جمهوری اسلامی همین است.
خلیل کیوان: دادستان تهران، جعفری دولت آبادی، روز ١٥ اسفند اعلام کرد که برای یکی از این دختران خیابان انقلاب حکم دو سال حبس صادر شده که ٢١ ماهش تعلیقی است. از شما میپرسم چرا اعلام نمیکنند چه کسی این حکم را گرفته؟ از یک طرف اعلام میکنند که این مسئله حقیرست و تاثیری نداشته و تبلیغات بیگانه بوده است و از طرف دیگر بازداشت و محاکمه میکنند. این تناقض را شما چطور توضیح میدهید؟
ج: اینها ظاهرا خواسته اند ضرب شست نشان بدهند ولی این گستاخی بسرعت به عکس خودش تبدیل خواهد شد و به غلط کردن خواهند افتاد. حتی در همین ضرب شست نشان دادن هم ترس و هراسشان را میبینید. اسم کسی که محکوم شده است را نمی برند و بعد دو سال حبس میدهند و ٢١ ماهش را تعلیق میکنند. این نشان میدهد هم میخواهند قدرتنمائی کنند و هم میترسند که این موج برگردد بطرف خودشان و این اتفاق هم خواهد افتاد. بنظر من این تلاش حکومتی ها بجائی نمیرسد و همانطور که قبلا هم گفتم جامعه از مرز ترس و ارعاب رد شده است. بعد از همه این بگیر و ببندها ما شاهد این هستیم که دختران با شهامت و شجاعت تمام در مترو تهران حجاب برمیدارند و سرود برابری میخوانند و کلیپش را پخش میکنند. این بازداشتها و محاکمه ها به جائی نمیرسد و من فکر میکنم جواب و تودهنی محکمی بخاطر همین حکمی که داده اند خواهند خورد.
خلیل کیوان: عده ای میگویند تمرکز بر مبارزه علیه حجاب اجباری و مسئله حجاب زنان نادرست است. مسئله جامعه ایران حجاب اجباری نیست بلکه مسئله اصلی فقر است. در دیدگاه و سیاست شما مسئله حجاب اجباری و زن و مذهب برجسته است. جایگاه مسئله مبارزه علیه فقر را شما چطور توضیح میدهید؟
حمید تقوائی:مسئله بر سر الاهم فی الاهم کردن این مسائل نیست. مبارزه بر علیه فقر یکی از اساسی ترین مبارزات است که در جامعه ایران دارد پیش میرود. خیزش دیماه با شعار مردم بر علیه بیکاری، گرانی و علیه فقر شروع شد و امروز هم جنبش کارگری بطور گسترده ای برای افزایش دستمزدها در واقع علیه فقر و فلاکت دارد مبارزه میکند و این عرصه مهمی در مبارزه علیه جمهوری اسلامی است.
از طرف دیگر میبینیم که مسئله حجاب چه جایگاهی در مبارزات مردم پیدا کرده و بخصوص با قدم بمیدان گذاشتن دختران خیابان انقلاب تبدیل شده است به یکی از مسائل حاد و مهم سیاسی در جامعه و یکی از عرصه های مهم اعتراض. بنابراین ما این نوع جدول بندی مسائلمبنی بریاینکه این مهمترست یا آن را اصلا نمی پذیریم.در همه عرصه ها مبارزه مهم است و باید با تمام قوا در آنها دخیل شد، از مبارزات حمایت کرد و آنها را به پیش برد. مساله بر سر ویژگیهای مبارزه علیه مذهب و علیه بیحقوقی زن است. اینها مسائل هویتی برای جمهوری اسلامی هستند کما اینکه میبینیم امروز خامنه ای مجبور شده زیر این فشارها یکبار دیگر بگوید ما پای حجاب ایستاده ایم و کوتاه نمی آئیم. ولی در قبال مساله فقر و فلاکت هیچ مقام حکومتی علنا و رسما از آن دفاع نمیکند. حکومت نه میتواند مساله فقر را حل کند و یا حتی تخفیف بدهد و نه ازمذهب دست بکشد. اما تفاوت اینجاست که در لفظ و ادعا و تبلیعات سیاسی پای مذهب و حجاب و بیحقوقی زن رسما و علنا ایستاده است در حالی که در رابطه با فقر و فلاکت چنین ادعائی ندارد و نمیتواند داشته باشد. به این خاطر است که ما همیشه بر مسئله زن و مسئله مذهب بعنوان دو عرصه مهم به چالش کشیدن جمهوری اسلامی تاکید کرده ایم و اینرا خیلی از نیروها نمی بینند. این به این معنای تحت الشعاع قرار دادن مبارزه علیه فقرنیست بلکه تشخیص مسائل هویتی حکومت و اهمیت مبارزه برسر این مسائل است. ما به ویٰژگی مبارزه علیه مذهب و بیحقوقی زن تاکید میکنیم و نه بر برتری آن نسبت به مبارزه علیه فقر و یا دیگرعرصه های مبارزه. یک فعال سیاسی که دستی در کار دارد و میخواهد واقعا جمهوری اسلامی را بزیر بکشد و سرنگون کند باید در تمام این عرصه ها فعال باشد و مبارزه را تقویت کند و به پیش ببرد.
با تشکر از آذر پویا برای پیاده کردن متن اولیه این مصاحبه. ح .ت.
انترناسیونال 755
