بیمه کارگران ساختمانی، رویایی که تحقق نیافت- پویان پیروز

در ایران بیش از دو میلیون کارگر ساختمانی مشغول به کار هستند که به گفته قائم مقام انجمن های صنفی کارگران این رقم شامل کارگرانی است که نام و هویت ثبت شده دارند و با احتساب کارگران مهاجری که اجازه کار ندارند و کارگران موقت و فصلی، تعداد کارگران بخش ساختمانی بسیار فراتر از این تعداد است.
آمار رسمی و دقیقی در خصوص تعداد کارگران ساختمانی که دارای بیمه هستند وجود ندارد. اما تخمین زده می شود که از مجموع کارگران شاغل در بخش ساخت و ساز تنها حدود ۶۰۰ هزار نفر بیمه شده اند. کارگران ساختمانی کاری شاق و طاقت فرسا دارند که که نه دستمزد کافی دریافت می کنند، نه امنیت شغلی دارند و نه امنیت جانی و همیشه خطر بیکاری و بی تامینی آنها را تهدید میکند.
به اقرار مقامات وزارت کار، سالانه ۸ هزار و ۹۰۰ حادثه کاری رخ میدهد که نیمی از این حوادث مربوط به کارگاههای ساختمانی و مشاغل مرتبط با ساخت و ساز است. کارگاههایی که به دلیل عدم الزام کارفرما به بیمه کردن کارگران و نبود نظارت کافی از سوی بازرسان ایمنی، بالاترین ضریب خطر و ناامنی را دارند و در صورت بروز حادثه هیچگونه مسئولیتی متوجه کارفرما نیست. در حقیقت بی ارزش بودن جان کارگر در برابر لزوم حفظ و رشد سرمایه، باعث شده تا راه های فرار بسیاری برای کارفرمایان ایجاد شود. این چنین است که کارگران ساختمانی بخاطر سودجویی های سرمایه داران دزد و مفتخور و در پناه حمایت دولت و قوانین ضد کارگری اش یک بخش بزرگ قربانیان محیط ها نا امن کار هستند.
یکی از راههای فرار برای سرمایه داران “بیمه مسئولیت مدنی” و “بیمه حوادث کارگاهی” است.
در این نوع از بیمه ها که ارزان هم هستند، کارفرما به جای آن که مجبور باشد همه کارگران را به صورت فردی بیمه نماید، می تواند کارگران را به صورت گروهی بیمه کند. این نوع بیمه بدون نام بوده و بدین گونه است که در یک پروژه ساختمانی که در آن ۲۰ کارگر مشغول به کار هستند کارفرما اقدام به خرید بیمه حوادث کارگاهی می کند که برای مثال ۲ حادثه منجر به مرگ و ۵ حادثه منجر به نقص عضو را پوشش میدهد.
زیر فشار اعتراضات کارگران ساختمانی خصوصا کارگران استان کردستان، دولت مجبور شد لایحه بیمه کارگران ساختمانی را مرداد ماه ۱۳۸۴ به مجلس ببرد. سه سال این لایحه مسکوت و معطل ماند تا در نهایت “قانون بیمه‌های اجتماعی کارگران ساختمانی” از آن استخراج شد. با این حال باز هم تا سال ۱۳۹۳ این قانون همچنان خاک خورد و در این سال هم تغییراتی به ضرر کارگران در آن اعمال شد علیرغم همه اینها این قانون هرگز بطور کامل به اجرا در نیامد و طی این سالها صدها و بلکه هزاران کارگر ساختمانی به دلیل حوادث حین کار یا جان خود را از دست دادند و یا برای همیشه دچار مصدومیت و نقص عضو شدند، بدون آن که خود و خانواده هایشان از حداقل های حمایتی و بیمه از کارافتادگی یا مستمری برخوردار باشند.
بخش ساخت و ساز در ایران مانند سایر بخش ها در تسخیر پدرخوانده ها و مافیاهاست. مافیاهایی که متشکل از سپاه، مقامات و مدیران حکومتی و برخورداران از انواع رانت است که در محافل قدرت ارتباطات و شراکت های بسیاری دارند.
در راس این گروههای مافیایی سپاه قرار دارد که در حقیقت همه ارکان سیاسی و اقتصادی را در سیطره کنترل خود گرفته است. پس از به اجرا درآمدن اصل ۴۴ و خصوصی سازی های گسترده ای که در بخش های مختلف صورت گرفت، روند زمین خواری و شهرک سازی های سپاه هم شدت بیشتری گرفت.
پروژه ساخت شهرک خرازی در تهران تنها یک نمونه از زمین خواری ها و شهرک سازی های سپاه است که شامل ساخت ۵۵ برج مسکونی و تجاری در قالب بیش از ۴۵۰۰ واحد است که امتیاز آن متعلق به سپاه قدس، سازمان هوا فضای سپاه و ستاد کل لشگر۲۷ سپاه است.
پروژه های نارنجستان ۱-۲-۳-۴-۵، پروژه ایران ۲، پهنه D شهرک چیتگر، پروژه باغ سپکو ۴، برج فراز فرتاک، پروژه کامرانیه، برج های دیپلمات و پروژه نارنج ۸ هم نمونه های دیگری از ساختمان سازی های سپاه است که در ساخت و احداث آنها هزاران کارگر ساختمانی با حداقل دستمزد و ایمنی و عدم برخورداری از بیمه به بردگی گرفته شده اند.
از سال ۱۳۹۳ تا به اکنون بارها قانون بیمه کارگران ساختمانی به بهانه های مختلفی بین دولت، مجلس و شورای نگهبان سرگردان است. این قانون و طرح اصلاح موادی از آن اکنون و برای چندمین بار به مجلس برگردانده شده است.
رئیس انجمن صنفی کارگران ساختمانی، بازگشت این طرح به مجلس را نشانی از قدرت مافیای ساخت و ساز و ثروت عنوان کرده و میگوید ببینید قدرت آقایان ثروتمند بساز و بفروش چقدر زیاد است که هنوز قانون اجرایی نشده و چهار ماه از تصویب آن نگذشته، یک هفته‌ای ۵۰ نماینده مجلس آن را دردسرساز خواندند و برای بررسی طرح جدید امضا جمع کرده و به دو فوریت آن رأی دادند. در حالی که ما برای به نتیجه رسیدن این مصوبه ۱۷ سال در راهروهای مجلس رفت و آمد کردیم.
اما این قانون چه بود و چرا مجلس اسلامی آن را دردسرساز خوانده است؟
طبق قانون مصوب خودشان، کارگران فصلی و ساختمانی می‌توانند در ازای پرداخت هفت درصد از حق بیمه تحت پوشش بیمه تامین اجتماعی قرار گیرند، ۲۰ درصد از این حق بیمه را نیز باید شهرداری‌ها از محل دریافت عوارض ساخت و ساز شهری پرداخت کنند و مابقی نیز توسط دولت تامین و پرداخت شود.
اکنون اما شهرداری‌ها به خصوص شهرداری تهران که همین چند روز پیش اخبار مربوط به واگذاری زمین های مرغوب به افرادی خاص و فساد ۲۰ هزار میلیارد تومانی زاکانی منتشر شد، کاهش ساخت و سازها و عدم همراهی و همکاری پیمانکاران در پرداخت به موقع عوارض را بهانه کرده و می گویند تعیین ۲۰ درصد حق بیمه از محل عوارض ساخت و ساز برای پیمانکاران و سازندگان زیاد است و آنها قادر به پرداخت نیستند. در حقیقت مجلس و شهرداری تهران به دنبال این هستند که با رد قانون بیمه کارگران ساختمانی که محصول مبارزه و اعتراضات کارگران است و جلوگیری از اجرای آن، بزرگترین ساختمان ساز کشور را از پرداخت همین سهم ۲۰ درصدی معاف کنند و همه حق السهم بیمه را بر گردن کارگر بگذارند.
کارگران ساختمانی به عنوان بخشی از طبقه کارگر ایران سالهاست در پی بدست آوردن حق خود در کف خیابان هستند و تجمعات اعتراضی بزرگی همچون تجمع مقابل مجلس اسلامی برگزار کرده اند. از اعتراض به دستمزدهای پایین تر از خط فقر گرفته تا اعتراض به فقدان بیمه درمانی و بیکاری، عدم واریز بسته حمایت معیشتی و نیز حمایت از مبارزات کارگران نیشکر هفت تپه و اعتصابات کارگران پروژه ای نفت، تنها گوشه ای از اعتراضات آنهاست.
هر چند که قانون بیمه این کارگران تا کنون بطور کامل به اجرا در نیامده و تنها حدود ۳۰ درصد آنها از بیمه برخوردار شدند اما تا همین جا هم میارزه و مطالبه گری آنها در چند ساله اخیر بوده است که حکومت را وادار به تصویب این قانون کرده است.
اکنون نیز در مقابل کارشکنی و بی توجهی حکومت به این خواسته و حق بدیهی و اساسی شان باید صف اعتراض کارگران ساختمانی حول خواستها و مطالباتشان سازمان یابد تا رویای برخورداری از بیمه آنها تحقق پیدا کند. پرداخت مزد مناسب و بالای رقم سبد معیشتی که همین امروز بحث بر 28 میلیون است، بیمه درمان رایگان، پایان دادن به قراردادهای موقت کاری، بیمه بیکاری در شرایط که این کارگران اشتغالی ندارند و ایمنی محیط کار با استانداردهای بالا از جمله خواستهایی است که میتواند صف اعتراض کارگران ساختمانی را متحد کند. اعتراض بیش از دو میلیون کارگر ساختمانی موضوعی است که می تواند به عنوان یک خطر بالقوه حکومت ضد کارگری و ضد انسانی جمهوری اسلامی را به وحشت اندازد.
نگاهی به بساط دزدی و چپاول باندهای حکومتی و مجلس و قانونشان تنها در بخش ساختمانی و جنایاتی که در قبال کارگران شاغل در این بخش میشود تصویر روشنی از جهنم سرمایه داری حاکم در ایران و در قبال کل جامعه را بدست میدهد. یک خواست فوری کارگران و مردم سرنگونی این حکومت است. انقلاب زن زندگی آزادی فریاد رسای کارگران و کل جامعه علیه کل این بساط توحش و بردگی است. زنده باد انقلاب
پویان پیروز