حق داشتن حق

انترناسیونال
این عبارت را تازه در یک کتاب خواندم و چقدر در این قرن بجا و معنا دار است! حق داشتن حق؟ آری امروز دهها میلیون انسان در جهان از حق داشتن حق یا حقوق محرومند. چون شهروند هیچ کشوری محسوب نمیشوند. برای اینکه حتی بطور صوری حقوقی داشته باشید باید شهروند یک کشور و تابع یک دولتی باشید. اما دهها میلیون نفر اکثرا بعنوان پناهنده و فراری، شهروند هیچ کشوری محسوب نمیشوند و در نتیجه از حق داشتن حق یا حقوق محرومند. در ترکیه برای مثال دهها هزار پناهنده فراری از حکومت اسلامی زندگی میکنند که از هیچ حقی برخوردار نیستند. زندگی میکنند اما حق زندگی ندارند. هرکس از جمله پلیس و پاسبان و مافیا و دولت و هرکس و ناکسی میتواند هر بلایی سرشان بیاورد و حتی آنها را به بردگی بکشد. چونکه ناچار شده اند از ترس اعدام و زندان، کشور زادگاه خود را به همراه همه آن “حقوق” اسلامیش ترک کنند. زن و مرد و کودکان پناهنده حتی وقتی که در دریاها غرق میشوند هیچ دولتی نمی پرسد که اینها چرا مردند چرا غرق شدند، حتی اجسادشان را کسی به جایی نمیبرد و تحویل نمیگیرد هیچ دولتی عزای عمومی برایشان اعلام نمیکند. مدتی پیش در رسانه ها خواندم که در لیبی در مناطق تحت کنترل میلیشیا بسیاری از پناهندگانی که از دریاها و کشتیها ربوده شده و به این کشور آورده شده اند به عنوان برده (بله دقیقا برده) مورد ستم و استثمار و شکنجه و تجاوز قرار میگیرند و هیچ کس از حالشان نمی پرسد و کسی از حقوقشان سخنی نمیگوید. چون شهروند کشوری محسوب نمیشوند. و الی آخر. فقط وقتی که شما شهروند یک کشوریباشید تازه فرمولهایی نظیر حق مسکن، حق تحصیل، حق بیمه، حق آزادی، و حق زندگی در مورد شما کار برد دارد. اینکه تازه همین حقوق هم در خیلی جاها مثل ایران تحت حکومت اسلامی، صوری و ظاهری است، بحث دیگری است و حق دارید که برای غیر صوری شدن آن بجنگید. اما وقتی که حق ندارید حق داشته باشید، دیگرهیچکس، هیچ دولتی، هیچ دادگاهی و هیچ بنی بشری نمی گوید چرا این انسانها از حق زندگی و مسکن و بهداشت و درمان و تحصیل محروم شدند.
داستان زندگی امروز ما، داستان دهها میلیون انسان است که از حق داشتن حق محرومند. هانا آرنت فیلسوف آلمانی که خود از فراریان آلمان هیتلری بود و اول بار این عبارت را بکار برده در مورد انسانهای بدون حق چنین میگوید “«وقتی زادبوم خود را ترک کردند، بی خانمان شدند. وقتی کشور خود را ترک کردند، بی تابعیت شدند. و آن گاه که از حقوق انسانی شان محروم شدند، دیگر حق هم نداشتند، تفاله ای بیش نبودند”.
امیدوارم در این مورد یعنی اینکه انسان و نه فقط شهروند اینیا آن کشور بطور واقعی چه حقوقی دارد و باید داشته باشد بتوانیم در آینده بیشتر بحث کنیم.