نگرانی از “گروه‌های نیابتی ایران در افغانستان”

رادیو آزادی:امریکا قاسم سلیمانی فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران ایران را در بغداد عراق کشت. اما چرا در افغانستان نگرانی‌ها مطرح می‌شوند؟

تمیم عاصی معاون پیشین وزارت دفاع افغانستان به رادیو آزادی گفت که مرگ سلیمانی منجر به یک جنگ قریب الوقوع میان ایران و امریکا خواهد شد: “ما تقریباً به طرف یک جنگ قریب الوقوع میان ایران و امریکا روان هستیم، در این جا واضح و علنی با هم درگیر خواهند شد، در این جنگ که درگیر شوند، این جنگ تنها در ایران باقی نخواهد ماند، تمام منطقه را می‌گیرد از جمله افغانستان، چون در اینجا ایران نفوذ دارد، امریکا پایگاه‌های نظامی دارد، بدبختانه در این جنگ هر دو طرف از ابزار‌های نیابتی استفاده خواهند کرد.”

عاصی به این باور است که یکی از خطرات جنگ احتمالی میان ایران و امریکا این خواهد بود که شاخه‌ای طالبان تحت حمایت “نظامی و سیاسی” ایران در افغانستان از گفت‌وگو‌های صلح بیرون می‌شود و جنگ را تشدید خواهد کرد.

به گفته او، گروه‌های سیاسی تحت حمایت ایران در افغانستان نیز در این صورت “بازی‌های منفی” را علیه پروسه صلح تحت حمایت امریکا آغاز خواهند کرد.

ایران همسایه‌ای غربی افغانستان است و این مقام پیشین وزارت دفاع می‌گوید که کشته شدن قاسم سلیمانی سبب تشدید جنگ در جنوب و جنوب غرب این کشور خواهد شد.

تمیم عاصی می‌گوید که “چندین سفر قبلی نمایندگان ارشد سیاسی طالبان به ایران” و حضور خانواده‌های برخی سران طالبان در این کشور و نیز به دست آمدن ابزار‌های جنگی ساخت ایران از نزد طالبان در افغانستان، نشانه‌های حمایت و نفوذ ایران بالای طالبان اند. البته ایران همیشه این اتهامات را رد کرده است.

اما برخی تحلیلگران دیگر به این باور اند که تاثیر کشته قاسم سلیمانی بالای معادلات صلح و جنگ افغانستان بر می‌گردد به چگونگی پاسخ ایران به امریکا.

داوود ناجی یکی از این تحلیلگران به رادیو آزادی گفت، اگر ایران در واکنش به کشته شدن سلیمانی تنها به حملات لفظی اکتفا کند، در این صورت تبعات منفی روی اوضاع افغانستان نخواهد داشت.

او اما گفت، ایرانی‌ها نمی‌خواهند تا پاسخ امریکا را در خاک خود بدهند: “اگر تنش در منطقه افزایش یابد، جدال و جنگ شود، طبیعی است که ایرانی‌ها تلاش خواهند کرد که امریکایی‌ها را در تمامی منطقه خاور میانه و افغانستان که حضور نظامی دارند، به عنوان یک هدف نگاه کند و تلاش خواهند کرد که طالبان را در این مسیر با خود همراه کند.”

ناجی اما می‌گوید که بعید به نظر می‌رسد که طالبان در این “جدال” ایرانی‌ها را همراهی کنند. چون به باور او از نظر “ایدیولوژیک و تاریخی” ایران به مانند برخی کشور‌های دیگر مانند عربستان سعودی و پاکستان، با طالبان سازگاری ندارد.

قاسم سلیمانی کی بود؟

جنرال قاسم سلیمانی فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران بود که بازوی نیرومند ایران در خارج این کشور محسوب می‌شد. نیروی قدس در فهرست تروریستان خارجی ایالات متحدۀ امریکا شامل است. این نیرو در حمایت و آموزش ملیشه‌های طرفدار ایران در شرق میانه نقش گسترده دارد.

حمله هوایی بر جنرال قاسم سلیمانی در حالی صورت گرفت که اخیراً در برابر سفارت امریکا در بغداد، حامیان گروهای شبه نظامی مورد حمایت ایران مظاهره کرده بودند.

سلیمانی در سال ۱۳۳۶ در قریه‌ای رابر در استان کرمان به دنیا آمد، زمانی که او صبح روز جمعه کشته شد، ۶۳ سال عمر داشت.

سلیمانی یکی از چهره‌های نزدیک به آیت‌الله خامنه‌ای، رهبر ایران به شمار می‌رفت.

آقای خامنه‌ای به دنبال کشته شدن او گفته است: “انتقام سختی” در انتظار کسانی خواهد بود که دست به این کار زده اند.

قاسم سلیمانی در افغانستان نیز یکی از چهره‌های پر سر و صدا بود.

او را در افغانستان بیشتر به این خاطر می‌شناسند که از ایجاد کنندگان “لشکر فاطمیون” بود.

فاطیون از گروه‌های نیابتی ایران در سوریه است که بر بنیاد گزارش‌ها، بیشترین اعضایش را مهاجرین افغان مقیم در ایران تشکیل می‌دهند.

پیش از این در ماه قوس سال ۱۳۹۶ محمد محقق معاون دوم ریاست اجرائیه حکومت افغانستان که در نشست “محبان اهل بیت” در تهران شرکت کرده بود، از جنرال سلیمانی ستایش کرده و گفته‌ بود، از افرادی که در جنگ سوریه اشتراک کرده‌اند سپاسگزاری می‌کند.