پروین آزاد: کولبری در ایران

این نوشته بر مبنای یکی از  برنامه های همبستگی انسانی پروین آزاد با ایرج رضایی تنظیم شده است.

۱- به چه کسانی کولبر گفته میشود و اینکار بیشتر در چه مناطقی از کشور رواج دارد؟

کولبر اصطلاحی است که توسط مردم محلی مناطق کرد نشین به افرادی گفته میشود که برای کسب درآمد زندگی خود به حمل اجناس از کشور عراق به داخل ایران مبادرت میورزند. کولبران بیشتر در استانهای آذربایجان غربی، کردستان، کرمانشا مشغول به این کار هستند. آنها بخاطر بیکاری در قبال دستمزد ناچیزی اقدام به عبور دادن کالاهای خارجی میکنند. کولبری یکی از خطرناکترین شغلها به شمار می‌آید. این کولبران گاهی ۱۰۰ تا ۱۵۰ کیلو بار را در کوه و در سرما و کولاک و برف جابجا میکننند. کالای مورد نظر بدون پرداخت عوارض طبق تعریف دولت جمهوری اسلامی قاچاق محسوب میشود. بیشتر این اجناس عبارتند از : تلویزیون، کولر، بخاری، سیگار، لاستیک خودرو، پوشاک و منسوجات .

این کالاهها یا از طریق حیوان بارکش یا بر پشت کولبران از مناطق صعب العبور مرزی به داخل شهرها و روستاهای مرزی انتقال داده میشود. این اجناس از طریق کردستان عراق وارد کردستان ایران میشود و  از آنجا به تمام ایران فرستاده میشود. آمارغیر رسمی ۳۵۰ تا ۵۰۰ هزار کولبر وجود دارد. دستمزد کولبرها هم بسته به جنس بار، سنگینی آن و مدت زمانی که در راه هستند متفاوت است. از ۱۰۰ هزار تا ۵۰۰ هزار تومان.

هرساله بیش از صدها نفر از کارگران کولبر جان خودرا در مرزهای کشور ایران از دست می‌دهند. بدین معنی که کولبران عمدتا توسط نیروهای نظامی مستقر در مرزها کشته میشوند. بیشترین آمار کشته‌شدگان کولبر به شهرهای مریوان، سردشت، اشنویه، بانه، نوسود و کرمانشاه تعلق دارد.

۲- چرا مردم این استانها در این مناطق مبادرت به کولبری میکنند و چه خطراتی متوجه این کولبران است؟

مردم این مناطق بخاطر وضعیت اقتصادی، اجتماعی و فلاکت اقتصادی حاکم و بخاطر بیکاری و بمنظور بدست آوردن لقمه نانی برای خود و خانواده هایشان در قبال دریافت دستمزد اندکی اقدام به کولبری میکنند. در میان کولبران نه تنها زنان و مردان بلکه حتی دانشجویان و دانش آموزانی نیز هستند که یرای هزینه تحصیل شان به این شغل خطرناک روی آورده اند.

سن کولبران از کودکان ۱۰ ساله گرفته تا مردان ۸۰ ساله است.  تبعیض و ستم ملی و نبود کارخانجات صنعتی و تولیدی و جنگ تحمیلی هشت ساله ایران و عراق و نبود اراضی کشاورزی مناسب و وجود مینهای پاک سازی نشده باعث شده که مردم این مناطق برای تامین مایحتاج زندگی دست به این کار خطرناک و جانفرسا بزنند.

شلیک مرزبانان به کولبران، انفجار مین، پرت شدن از کوه، کشته شدن در اثر ریزش بهمن و یخبندان، سیل و سایر حوادث طبیعی از جمله خطراتی است که کولبران را تهدید میکند. 

بدون برطرف کردن نیازهای مادی- ازجمله نان، مسکن و بهداشت- و به‌وجود آوردن شرایط  زندگی مناسب انسان و برخورداری از شغل مطابق معیارهای پذیرفته‌شده، نه تنها کولبری از بین نمیرود، بلکه روز بروز بر تعداد این کولبران اضافه میگردد. چرا که فقر اقتصادی ریشه در نظامی دارد که خود عامل تمام بدبختیها و فقر و فلاکت مردم است و دغدغه اش نه تنها رفاه و آسایش مردم نیست بلکه با اختلاسهای میلیونی روز بروز عرصه را بر مردم زحمتکش تنگتر میکند.

27 ژوئن 2019