رفیق! برای این انقلاب چکار کرده ای؟

ناصر اصغری
روسیه دو انقلاب به خود دید تا تزار را بطور کامل سرنگون کرد. در واقع می شود گفت سه انقلاب، اگر انقلاب ۱۹۱۷ را به دو انقلاب فوریه و اکتبر تقسیم کنیم. انقلاب اول انقلاب ۱۹۰۵ بود که بدنبال ناکامی تزار در جنگ با ژاپن، که در سال ۱۹۰۳ وارد جنگ شده بود، به وقوع پیوست و شاهد پا گرفتن دو شورای بسیار قدرتمند در پتروگراد و مسکو بود. به دنبال وحشت احزاب بورژوا و بخصوص اکتبریستها و کادتها از “زیاده خواهی” سوسیال دمکراتها، و سازش و بند و بست با تزار، انقلاب شکست خورد؛ اما سوسیال دمکراتها بدون یک جنگ خونین بخصوص در مسکو، حاضر نبودند صحنه را به این راحتی خالی کنند. تاریخ انقلاب ۱۹۰۵ را یک جای دیگری به تفصیل نوشته ام، که اینجا بیشتر از این نمی خواهم وارد آن بشوم. اینجا قصدم اشاره به انقلاب ۱۹۱۷ است.
آلبرت ریس ویلیامز (Albert Rhys William) از یکی از انقلابیون ۱۹۰۵ می گوید که در انقلاب ۱۹۱۷ دیگر در انقلاب شرکت نکرد. ویلیامز به ما می گوید که او یکی از انقلابیون جسوری بود که در مسکو از خودگذشتگی قابل تحسینی نشان داده بود. او خبرنگار یک روزنامه انگلیسی و نشریه پلخانوف شده بود. می خواست لنین را ببیند. ویلیامز می گوید لنین ملاقات با خبرنگاران بورژوا را تلف کردن وقت می‌دانست، اما به پاس گذشته انقلابی این خبرنگار، لنین وقت ملاقاتی به او داد. آلبرت ویلیامز می‌نویسد ساعتی بعد این خبرنگار را در یک حالت آشفتگی دیدیم. ماجرا را جویا شدم. توضیح داد: “وقتی که وارد اتاق شدم، به شرکت خودم در انقلاب ۱۹۰۵ اشاره کردم. لنین جلو آمد و گفت: “آره رفیق، اما برای این انقلاب چکار می‌کنی؟” لنین جلو آمد، در یک فاصله ۱۵ سانتیمتری و مستقیم در چشمانم خیره شده بود. یک گام عقب رفتم. لنین هم یک گام جلو آمد، همچنان خیره به چشمانم! بار دیگر به جنگ سنگر به سنگر خودمان در مسکو اشاره کردم و درباره نقشی که خود در آن داشتم گفتم. لنین باز گفت: “آره رفیق، اما سئوال من این است که برای این انقلاب چکار می‌کنی؟” همچنان خیره در چشمانم، مثل اشعه ایکس! نتوانستم تحمل کنم. سرم را مثل یک بچه‌ای که خطائی از او سر زده، پائین انداختم. خواستم چیزی بگویم، اما بی‌فایده بود. تماما حواسم رفته بود پیش اینکه، واقعا برای این انقلاب چکار می‌کنم. اتاق را ترک کردم.” ویلیامز می‌گوید یک هفته بعد دوباره به صف انقلابیون پیوست.

زنده باد آنهایی که به راحتی سنگر را ترک نمی کنند.
۳۰ مه ۲۰۲۰